'De vallende wethouder' (2011,pdf) - Harrie Aardema

geheel. Men gebruikt woorden als cohesie, samenhang, harmonie. Meer
werken vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid van raad en college,
weliswaar vanuit verschillende rollen, maar toch met een collectieve
verantwoordelijkheid voor de gemeente als geheel. ‘Alles draait in de
politiek om vertrouwen,’ aldus een burgemeester. ‘En daar kun je alleen
iets aan doen als je bij elkaar zit.’
Op sommige plaatsen proberen colleges weer bewust de raad bij tal van
cruciale onderwerpen zo veel mogelijk en in een zo vroeg mogelijk
stadium te betrekken - ook in de vorm van brainstorming en het
gezamenlijk nemen van verantwoordelijkheid voor een bepaalde koers.
Waar raadscommissies zijn afgeschaft wordt dat over het algemeen door
onze respondenten betreurd. Commissievergaderingen worden gezien als
gelegenheden om ‘met de benen op tafel’ tussen raadsleden en met de
wethouder te overleggen. Daardoor zou er een gezamenlijke richting van
denken worden bepaald, waardoor er in de raad minder snel ‘gekke
dingen’ gebeuren. Een wethouder kan proeven wat er in de raad leeft en de
raad weet beter waar het college en de organisatie mee bezig zijn. Een
ex-wethouder in een gemeente waar de commissies zijn afgeschaft: ‘Alles
moet nu op papier. Door de ambtelijke vertaalslag krijg je nu als raadslid
niet meer te horen hoe het werkelijk in elkaar zit.’ Hier en daar worden
raadscommissies intussen weer in ere hersteld.
4.2 Andere ontwikkelingen
Schaalvergroting en complexiteit
Het fenomeen ‘vallende wethouders’ moet niet overdreven worden,’ merkt
een burgemeester van een grote gemeente op. Hij wijst erop dat de
omloopsnelheid van personeel in het algemeen is toegenomen: 115 ‘De
nieuwe generatie jobhoppers vindt vier jaar ergens zitten al snel heel lang.’
Het voortijdig terugtreden van wethouders zou volgens hem mede in dat
perspectief moeten worden bezien. Een wethouder in een interview elders:
‘het beeld wordt wel een beetje overdreven. Vroeger haalde een kwart de
eindstreep niet, nu een derde. Dat is fors meer, maar ook niet die
spectaculaire stijging die weleens de ronde doet, alsof niemand de termijn
meer uitzit.’ 116
115 Hij wijst ter onderbouwing van deze opmerking op het rapport van de commissie-Aarts (Aarts
2008).
116 Haan 2010: 37.
103