'De vallende wethouder' (2011,pdf) - Harrie Aardema

picture’ staan. Er is nauwelijks ruimte voor een privéleven. Wij vonden
echter geen aanwijzingen dat deze omstandigheid zou bijdragen aan een
vaker ontstaan van politieke conflicten c.q. een voortijdig onvrijwillig
terugtreden van wethouders.
Wat als de val eenmaal een feit is? De meeste gevallen wethouders zijn wel
weer aan het werk, tenzij men pensioengerechtigd was. Langdurige
werkloosheid hebben we in slechts een enkel geval gezien. Soms kon men
terugkeren in het eigen bedrijf of bij een vorige werkgever. Het vallen
betekent lang niet altijd het einde van de politieke carrière of een
belemmering daarvoor. In een aantal gevallen is een terugkeer als
wethouder in een andere gemeente mogelijk, of als raadslid. Wie het zwaar
heeft gehad ziet zich doorgaans niet terugkeren in de lokale gemeenschap
waarvan men afscheid had genomen. Het imago van ex-wethouders in het
bedrijfsleven is matig tot slecht, zo hebben nogal wat respondenten
ervaren. In het sollicitatiegesprek kan er kritisch gevraagd worden of de
ex-wethouder wel goed is in het onderhouden van relaties en het omgaan
met problemen. Daarnaast kan de idee zijn ‘dat een bestuurder anders in
elkaar zit’.
Hoewel het gemeentebestuur formeel collegiaal bestuur is, kan een
wethouderschap toch in sterke mate worden gezien als een eenzaam
beroep, waarbij men als het erop aankomt op zichzelf teruggeworpen
wordt. Veel gevallen wethouders zeggen dat ze er uiteindelijk alleen voor
stonden. Als de eigen fractie het vertrouwen opzegt, ondervindt de
wethouder uiteraard geen steun van die fractie. Als het een andere
coalitiefractie is die het vertrouwen opzegt, ligt dat weer anders. Enkele
malen is er wel steun in de vorm van het mede opstappen of de portefeuille
ter beschikking stellen door collega-wethouders. Vaak is er steun vanuit de
(lokale) partijorganisatie of de samenleving. Steun van de burgemeester is
niet vanzelfsprekend. Professionele steun wordt niet dikwijls gemist noch
ingeroepen. Men verwerkt de emoties veelal in eigen familie- en
vriendenkring, of (ook) een ander netwerk. De meeste ex-wethouders
horen na de val niet veel meer van het gemeentebestuur. Er is veel
verbazing bij enkele oud-wethouders dat zij nooit meer gehoord worden
over hun dossierkennis. Daar staat tegenover dat de kennis van dossiers
natuurlijk in het gemeentehuis veelal bij de ambtenaren aanwezig is. Over
steun van de kant van de politieke partij is men niet eenstemmig positief.
Wat is nog meer relevant op microniveau? Volgens diverse respondenten
schiet de werving en selectie van wethouders schromelijk tekort. Er wordt
tevoren nauwelijks gelet op de vaardigheden die nodig zijn om een
succesvol wethouder te zijn. Een profielschets ontbreekt doorgaans.
17