'De vallende wethouder' (2011,pdf) - Harrie Aardema

82
geval overigens ook binnen de raad tegen. Belangrijk effect van de
veranderde rolopvatting van de raad is volgens sommigen dat de raad zich
bestuurlijk minder verantwoordelijk voelt. 87 De bestuurlijke verantwoordelijkheid
ligt bij het college. De raad ziet daarop toe. Een raadslid: ‘Het is nu
minder leuk om raadslid te zijn. Je gaat er niet meer over. Je stelt kaders en
het college gaat aan de slag, terwijl je er vroeger zelf over ging. Je bent nog
slechts kritisch volger.’
Meer participatief, minder kwaliteit
Het lokale bestuur is meer participatief geworden, allerlei vormen van
burgerparticipatie en interactieve beleidsvoering hebben een grote vlucht
genomen. 88 Gemeenten opereren in complexe netwerken en samenwerkingsverbanden,
ook met andere gemeenten. 89 Naast belangengroepen
zijn er lokaal tal van andere spelers op het politieke toneel verschenen. Dit
maakt het er voor wethouders niet eenvoudiger op. Bij het verwezenlijken
van hun politieke aspiraties zijn zij van velen afhankelijk geworden.
Een ander effect van de meer participatieve trend - mogelijk versterkt door
het meer versplinterde politieke landschap en de relatieve onervarenheid
en profileringdrang die hiermee samenhangt - is de uit de interviewverslagen
blijkende geneigdheid van gemeenteraden om liever te luisteren
naar de anderen (deskundigen, burgers) dan naar de wethouders, want:
‘We moeten niet te veel met de wethouder praten.’ In het contact met de
bevolking kunnen zaken naar voren komen die op gespannen voet staan
met eerder uitgezette bestuurlijke lijnen. Ook dit kan voor wethouders
uiteraard lastig zijn. Een wethouder: ‘Dan kom je als wethouder in de
mangel, dan heb je geen draagvlak meer in de raad.’ Ex-wethouders vragen
zich bovendien af hoe juist deze voorkeur is. Citaat: ‘De burger wil
helemaal niet zo veel, hij wil alleen de noodzakelijke dingen en vooral dat
zijn eigen belangen worden gediend.’ Ander citaat: ‘Raadsleden slepen het
hele dorp erbij, laten vervolgens opschrijven wat de burgers ervan vinden
en zetten zo zichzelf en het college buitenspel. Dan hoef je ook geen
collegeprogramma meer te maken.’ Een gemeentesecretaris: ‘Inspraak
wordt door de raad gelijk als waarheid beschouwd. Men wil het college niet
eens meer horen. Dan slaat het wel een beetje door.’ Een ex-wethouder:
‘Het college heeft een enorme kennisvoorsprong, want is er dag en nacht
mee bezig. De raad is te weinig op de hoogte van een hoop dingen, maar
gaat er wel over.’
87 Carabain 2009: 24.
88 Castenmiller e.a. 2006: 6.
89 Pröpper e.a. 2005.