'De vallende wethouder' (2011,pdf) - Harrie Aardema

aad. In die zin lijkt het erop dat het dualisme de collegialiteit binnen de
colleges van burgemeester en wethouders heeft bevorderd.
Het helpt als het college een team is dat collegiaal opereert. Samenwerking
in het college wordt door wethouders als belangrijkste verklaringsfactor
voor succes beschouwd. 82 Maar een collegiaal team is geen voldoende
voorwaarde. Soms moet een wethouder weg terwijl hij deel uitmaakt van
een goed draaiend team. Het is ook geen noodzakelijke voorwaarde. Soms
overleeft een in problemen verkerende wethouder in een college dat geen
hecht team is. Een zwak team is wel een contra-indicatie. Het bijzondere
van een college van burgemeester en wethouders is dat er geen regie zit op
het van tevoren samenstellen van het team: de afzonderlijke teamleden
worden naar voren geschoven vanuit hun onderscheiden politieke
partijen. Het is afwachten hoe zij zich qua stijl en achtergrond tot elkaar
zullen verhouden en of de minimaal noodzakelijke chemie aanwezig is.
Men is tot elkaar veroordeeld. ‘Het is een wonder dat het nog zo vaak goed
gaat,’ merken Korsten & Schoenmaker op. 83 Teambuilding kan naar onze
ervaring helpen. 84 Men ziet elkaar eens in een andere context en op een
andere wijze. Sterke en zwakke punten worden bespreekbaar gemaakt,
zowel individueel als voor het hele team. Humor en reflectie (zelfspot)
krijgen een kans en de onderlinge band wordt meestal versterkt.
Collegialiteit heeft naar onze ervaring meer kans naarmate de teamleden -
met inbegrip van de burgemeester - elkaar meer compenseren qua
bestuursstijl (zie hoofdstuk 2) en eigenschappen, zonder dat één
bestuurder al te zeer domineert - want dat is weer een risicofactor.
Hetzelfde geldt voor een notoire stoorzender, of iemand die niet echt
meedoet, dan wel voortdurend argwanend opereert. Ook moet de mix van
verschillende stijlen passen bij de opgaven waar de gemeente voor staat en
bij de netwerken om het team heen. Je hebt beheersmatig ingestelde
colleges en colleges die meer vernieuwend zijn ingesteld. Compenseren
kan bijvoorbeeld door de communicatie over een bepaald project over te
laten aan de burgemeester, als die daar veel beter in is. Zelf beperkt de
wethouder zich dan vooral tot de techniek. Over dat soort dingen zijn
afspraken met elkaar te maken, is de ervaring van sommige respondenten.
Als wethouders aan het begin van de bestuurlijke periode met elkaar
afspreken om elkaar door dik en dun te steunen, daalt naar onze ervaring
de kans op het gedwongen vertrek van een individuele wethouder
82 Vulperhorst 2010: 72.
83 Korsten & Schoenmaker 2008: 59.
84 Zie ook Bouwmans 2011, ‘Elkaar geen kunstjes flikken’: 32 e.v.
77