'De vallende wethouder' (2011,pdf) - Harrie Aardema

More documents

Recommendations

Info

84 die ook vaak gemakkelijk als stoplap wordt gebruikt voor politiekbestuurlijke problemen op lokaal niveau. Verder is het lastig om onderscheid te maken tussen een politiek oordeel over de raad en een meer zakelijke kritiek. Dat de kwaliteit van de raad van betekenis is voor de val van wethouders is echter gelet op dit onderzoek onmiskenbaar. Politieke versplintering In veel gemeenten zijn in het afgelopen decennium de verhoudingen flink gewijzigd door de versterkte opkomst van nieuwe lokale partijen. Het percentage stemmen op lokale politieke groeperingen is verdubbeld. 91 Het stemmenaandeel van de grootste partij is ongeveer gehalveerd en er zijn meer partijen nodig om een meerderheidscoalitie te vormen. 92 Dit wordt ook wel een gefragmenteerde democratie genoemd. 93 De meeste gemeenteraden tellen nu meer fracties dan één of enkele bestuursperioden geleden. In deze context is het voor raadsleden meer nodig om zich politiek te profileren, wat de kans op conflicten vergroot. Tegelijk is profilering moeilijker, omdat het beleid bij meer partijen moet passen. Dit alles bemoeilijkt uiteraard het functioneren van wethouders. In een gefragmenteerde democratie is er een kans op relatief grote colleges, omdat meerdere kleine fracties nodig zijn om een raadsmeerderheid te behalen. Als het college eenmaal draait is de kans groot dat er centrifugale krachten werkzaam zijn die het college uiteen laten spatten. 94 Coalitiepartijen in de raad voelen zich bijvoorbeeld steeds vrijer om tegen een collegevoorstel te stemmen, onder andere omdat zij aannemen dat er door de vele partijen toch wel een meerderheid ontstaat in de raad. 95 Hierdoor loopt de coalitie al snel risico’s. Ook kan sprake zijn van een ‘apenrotssyndroom’: vele apen in een kleine ruimte beginnen naar elkaar te bijten; er ontstaat bijterigheid in de vorm van gekissebis en ruwe conversaties. 96 De versplintering maakt de politiek onrustig, merkt een ex-wethouder op. Hij beschouwt het in dat verband ook als een probleem dat kiezers zomaar overstappen naar een andere politieke partij - vroeger was men veel meer partijgebonden. Door deze lossere banden zijn partijen voortdurend bezig met zieltjes winnen voor de verkiezingen. 91 Boogers 2007: 85; Castenmiller e.a. 2010: 6. 92 Boogers e.a. 2010; Castenmiller e.a. 2006: 6. 93 Korsten & Schoenmaker 2008: 40. 94 Korsten & Schoenmaker 2008: 40. 95 Korsten & Schoenmaker 2008: 40. 96 Korsten & Schoenmaker 2008: 41.
Nieuwe lokale partijen worden hier en daar agressief, populistisch en cliëntelistisch genoemd. Ze zijn meestal sterk gericht op de eigen achterban uit bijvoorbeeld verschillende dorpen. Dat beperkt de mogelijkheden om in gezamenlijkheid oplossingen te vinden. Daarbij komt dat de vertegenwoordigers van de nieuwe partijen in de raden en in de colleges volgens onze respondenten over het algemeen over minder politieke ervaring beschikken. ‘Ze beheersen het vak niet,’ vindt een burgemeester. Ze gedroegen zich bovendien vooral als ‘protestpartij’, die bijvoorbeeld een transparantere werkwijze wilde doorvoeren en vooral vermeende schandalen aan de kaak wilde stellen. ‘Weg met de achterkamertjespolitiek.’ Vertegenwoordigers van lokale partijen in raden en colleges deden volgens diverse respondenten dingen die eigenlijk niet konden, zoals het niet accepteren of opnieuw ter discussie stellen van eerder gemaakte politieke afspraken, of met derden afgesloten contracten. Zulke kwesties hebben hier een daar meer of minder direct geleid tot bestuurscrises, mede omdat er soms zwaar op de persoon gespeeld werd. Vooral de lokale partijen zorgden vaak voor de extra kritische, soms als ‘onheus’ aangeduide toonzetting jegens het college, volgens zowel ex-wethouders als overige respondenten. Soms weigerden overmatig kritische partijen in onze cases om bestuurlijke verantwoordelijkheid te nemen, bijvoorbeeld omdat de rol van het kritisch bejegenen aan de zijlijn hen beter paste. Dit tot ongenoegen van sommige respondenten: ‘Kakelen is niet moeilijk, maar eieren leggen wel,’ aldus een ex-wethouder. Waar een nieuwe partij in een van onze cases wel een wethouder in het college deed plaatsnemen, werd betrokkene een ‘ongeleid projectiel’ genoemd. ‘Maar,’ zo voegt men daar meteen aan toe, ‘dat risico zijn we aangegaan.’ Een van de ex-wethouders zei: ‘Ga nooit in zee met lokale partijen, want dan wordt het snel instabiel.’ Ter nuancering moet evenwel opgemerkt worden dat het in andere gevallen ook volgens andere respondenten klassieke partijen waren die zich populistisch, dominant, gericht op confrontatie en negatief manifesteerden, bijvoorbeeld in de vorm een spervuur van vragen waarmee het college voortdurend werd overstelpt. Zeker waar grof en populistisch optreden van lokale partijen tot politieke winst leidt, is de neiging van de meer gevestigde partijen in een aantal gevallen groter om zich ook in meer krachtige bewoordingen uit te laten. Dat leidt tot verruwing van het debat, zo geven meer respondenten aan. De wijze waarop een partij zich manifesteert is sterk afhankelijk van bepaalde sleutelfiguren die de boventoon voeren, om welke reden dan ook. 85
Page 1 and 2:
De vallende wethouder Een onderzoek
Page 3 and 4:
In dit onderzoek hebben we geprobee
Page 5 and 6:
Tot slot maken wij op deze plaats g
Page 7 and 8:
Woord vooraf 2 Samenvatting 12 Opze
Page 9 and 10:
4.2 Andere ontwikkelingen 103 Schaa
Page 12 and 13:
12 Samenvatting
Page 14 and 15:
14 normen van ‘goed bestuur’. D
Page 16 and 17:
16 De onderzoeksresultaten hebben w
Page 18 and 19:
18 Aan een professionele voorbereid
Page 20 and 21:
20 rekenkamerrapporten een hulpmidd
Page 22 and 23:
22 enkele cases bleek de wethouder
Page 24 and 25:
24 - dus niet overal - een zeker on
Page 26 and 27:
26 tot een vijftal aanbevelingen. D
Page 28 and 29:
28 1 Inleiding
Page 30 and 31:
30 actoren als ultimum remedium in
Page 32 and 33:
32 onflict). 13 In 2008 waren het e
Page 34 and 35: 34 van ons onderzoeksteam meegewerk
Page 36 and 37: 36 wichtige spreiding over de crite
Page 38 and 39: 38 wethouder’; ‘de manier waaro
Page 40 and 41: 40 Analyseniveaus en indeling In de
Page 42 and 43: 42 Betrokken personen Dit onderzoek
Page 44: 44 Wij herhalen hier dat ondanks de
Page 47 and 48: In dit hoofdstuk komt het micronive
Page 49 and 50: egel’. 32 Vallen is dus niet slec
Page 51 and 52: concurrerende waarden’ van Robert
Page 53 and 54: van deze types melden in hun interv
Page 55 and 56: jóuw basisstijl of - perspectief e
Page 57 and 58: geval verweten de ex-wethouder en z
Page 59 and 60: naar hun eigen zwakke plekken om da
Page 61 and 62: Welke competenties moet een wethoud
Page 63 and 64: door veel ex-wethouders naar voren
Page 65 and 66: moeizaam aanpassen aan veranderende
Page 67 and 68: positief. Een betrokkene: ‘Binnen
Page 69 and 70: Het ministerie van Binnenlandse Zak
Page 71 and 72: In dit hoofdstuk komt het mesonivea
Page 73 and 74: doel is van het heenzenden van weth
Page 75 and 76: overschatting van hun positie. 74 A
Page 77 and 78: aad. In die zin lijkt het erop dat
Page 79 and 80: vindt zodra het eigenbelang in het
Page 81 and 82: conflictsituatie een beetje autorit
Page 83: Nagenoeg alle respondenten - ook de
Page 87 and 88: Uit de interviews blijkt dat er bin
Page 89 and 90: (mede) ambtelijk falen ten grondsla
Page 91 and 92: epaalde meningen waarvan de wethoud
Page 93 and 94: afhankelijk zouden zijn van ambteli
Page 96 and 97: 96 4 Macroniveau
Page 98 and 99: 98 Dualisme geen directe invloed He
Page 100 and 101: 100 voorzien en te voorkomen. Vakbe
Page 102 and 103: 102 Een andere wethouder van buiten
Page 104 and 105: 104 Op het terrein van het lokaal b
Page 106 and 107: 106 het werkelijk zit. Het wantrouw
Page 108 and 109: 108 samenspel tussen raad, college
Page 110 and 111: 110 internet (iemand meldt het bijv
Page 112 and 113: 112 Een der respondenten analyseerd
Page 114 and 115: 114 Een wethouder noemt als voorbee
Page 116 and 117: 116 5 Conclusies en aanbevelingen
Page 118 and 119: 118 Wij zijn geneigd de gestelde vr
Page 120 and 121: 120 De oorzaak van de val zoals die
Page 122 and 123: 122 Zo ontstaat het beeld dat raads
Page 124 and 125: 124 deze mogelijke aanvullende inte
Page 126 and 127: 126 • de wethouder heeft de dossi
Page 128 and 129: 128 wethouders in de afgelopen jare
Page 130 and 131: 130 • Een flinke omvang en politi
Page 132 and 133: 132 Ad c) In hoeverre betekent ‘v
Page 134 and 135:
134 college en raad. Het autonomiep
Page 136 and 137:
136 daarbij helpen. Het Ministerie
Page 138 and 139:
138 Bijlagen
Page 140 and 141:
140 Belbin, R.M., Teamrollen op het
Page 142 and 143:
142 Bouwmans, Henk, Lokale winnaars
Page 144 and 145:
144 Dekker, Paul, & Josje den Ridde
Page 146 and 147:
146 Haan, Edo, ‘Bestuurlijke stab
Page 148 and 149:
148 Korsten, Arno, & Milo Schoenmak
Page 150 and 151:
150 Pam, Max, Vallende bestuurders,
Page 152 and 153:
152 Tjalma - Den Oudsten, H., K. Jo
Page 154 and 155:
154 2. Betrokkenen Onderzoeksteam e
Page 156 and 157:
156 3. Vragenlijst Huiswerk voor in
Page 158 and 159:
158 25. In welke mate sprake van fr
Page 160 and 161:
160 73. In hoeverre slaagde u er on
Page 162 and 163:
162 5. Tips voor de spelers Deze bi
Page 164 and 165:
164 39. Houd niet te lang vast aan
Page 166 and 167:
166 76. ‘Hard op de zaak en zacht
Page 168:
168 Colofon Dit onderzoek is uitgev
show all

'De vallende wethouder' (2011,pdf) - Harrie Aardema

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?