'De vallende wethouder' (2011,pdf) - Harrie Aardema

48
Een burgemeester noemt ter illustratie van een langzamerhand steeds
meer irriterende stijl dat de wethouder bij de rondvraag van een
collegevergadering min of meer ‘by the way’ een item aan de orde stelde
en tijdens de volgende vergadering er van uit ging ‘dat hij dacht dat we het
daar al over hadden gehad’. In het college werd dat door collegawethouders
niet gewaardeerd. Ook de raad had er uiteindelijk weinig
waardering voor. De wethouder reageerde daar stoïcijns op, wat op zich
ook weer irritatie opriep.
Daarnaast kan het gaan om het optreden in een plotselinge
problematische situatie. Wie dan paniekerig reageert en anderen
beschuldigt, verspeelt in hoog tempo het noodzakelijke draagvlak.
Of men vervolgens inhoudelijk wordt gerehabiliteerd doet er dan niet
meer toe. ‘Als je geschoren wordt moet je stil blijven zitten,’ aldus een der
respondenten. Het kan ook zijn dat men de wethouder ‘op zijn zwakke
plek’ weet te raken. Een wethouder die niet met kritiek kan omgaan en een
‘kort lontje’ heeft, is ‘in de gordijnen’ te krijgen en kan daarmee zelfs tot
aftreden worden bewogen, zelfs al was iedereen behalve de wethouder
duidelijk dat de kritiek geen hout sneed en werd dit ook nog eens door
onderzoek bevestigd. Maar de wethouder was zodanig sterk emotioneel bij
zijn werk betrokken en reageerde dermate impulsief, dat hij er de brui aan
gaf. Het aftreden was in het geheel niet nodig, maar betrokkene kon naar
eigen zeggen niet anders, omdat hij nu eenmaal zo in elkaar zat. Hij was
detaillistisch, maar het klopte wel altijd. Hij was een knokker, maar hij kon
er niet tegen als men hem ten onrechte ongelijk gaf.
Sterke wethouders
Gevallen wethouders zijn overigens lang niet altijd ‘slechte’ wethouders, 31
zo bleek in onze cases. De professionaliteit van wethouders is niet zonder
meer voldoende om politiek te overleven. Een bepaalde wethouder kan
bijvoorbeeld een beleidsmatige erfenis krijgen, of een moeilijk dossier.
De wethouder weet dan niet altijd in volle omvang waarvoor hij of zij de
verantwoordelijkheid heeft genomen, zelfs niet als sprake is geweest van
een grondig bijpraten of een overdrachtsdossier. Het gevolg daarvan kan
zijn dat de wethouder buiten de eigen schuld toch verantwoordelijk wordt
gehouden voor vroeger beleid. Dan kan een wethouder nog zo goed zijn,
misschien moet hij of zij toch aftreden: de zogenaamde ‘Carrington-
31 Als min of meer objectief criterium voor ‘goed’ of ‘slecht’ nemen we dan de ‘professionele
wethouders’ zoals beschreven door Korsten & Schoenmaker 2008, pag. 55 e.v. Daarmee wordt
vooral bedoeld dat men situationeel kan ‘spelen’ met verschillende complementaire
bestuursstijlen (zie ook het kwadrantenschema in dit hoofdstuk).