'De vallende wethouder' (2011,pdf) - Harrie Aardema

More documents

Recommendations

Info

126 • de wethouder heeft de dossiers die onder hem of haar vallen onvoldoende in de grip, naar het gevoelen van (delen van) de raad; • een niet hechte coalitie, waardoor de coalitiefracties de wethouder niet beschermen; • een college waarvan de leden niet om de wethouder heen gaan staan (‘Hij weg, dan wij ook’); • de burgemeester kan niet echt in de rol van verbinder komen of is anderszins niet effectief; • er staan nog rekeningen uit het verleden open die vereffend kunnen worden (‘Wonden geslagen in de periode van coalitievorming?’); • de raad is proactief in zijn controle; • de raadsfracties opereren in een bijzondere politieke cultuur die gepaard gaat met heftigheid in de conversatie en/of cliëntelistische oriëntaties; • vergevingsgezindheid bij de raad ontbreekt. In bestuurlijk risicovolle gemeenten (zie eind hoofdstuk 3) zijn doorgaans veel van deze aanjagende factoren tegelijk aanwezig. Maar het is ook mogelijk dat actoren sommige van deze factoren gebruiken om juist temperend te werken. De burgemeester slaagt er bijvoorbeeld in om te bereiken dat het college zich als geheel solidair betoont met de wethouder, waardoor een raadsmeerderheid ervoor terugschrikt om de wethouder naar huis te sturen. Door te denken in termen van aanjagende en temperende factoren wordt de verwevenheid zichtbaar van de omstandigheden die op een mogelijke val van invloed kunnen zijn. Het is mogelijk dat door kleine verschuiving in deze factoren de wethouder niet weggestuurd behoeft te worden, of misschien pas later. Ad e) Speelt de invoering van het dualisme wel of niet een rol bij de oorzaken en achtergronden van het voortijdig vertrek van wethouders in de afgelopen raadsperiode? En gaat het dan om het veranderingsproces dat moest worden doorgemaakt of om het model an sich? Wethouders vielen ook al vaker voordat het dualisme in 2002 werd ingevoerd. Het dualisme moet dus als factor gerelativeerd worden. Maar het dualisme tempert doorgaans ook niet. In hoofdstuk 4 stelden we vast dat het dualisme als zodanig nergens directe invloed heeft op het vallen van wethouders, maar dat het wel doorwerkt in de vorm van een verscherping van de onderlinge verhoudingen. Hier en daar is sprake van een ‘doorgeschoten dualisme’: de raad die ‘tweedekamertje’ wil spelen en te vergaand wil uitstralen: ‘Wij zijn de baas’; raadsleden kunnen daarbij zo minutieus controleren dat het erop lijkt dat zij ‘over de schouder van de wethouder’ willen meebesturen. De belangrijkste en meest genoemde klacht over het dualisme is dat de afstand tussen wethouders en de eigen
fractie is vergroot. Dit was ook de bedoeling van het dualisme, maar mede daardoor lijkt het wethouderschap onder de nieuwe verhoudingen gevoeliger te zijn geworden voor fatale politieke conflicten. Veel ex-wethouders hebben last gehad van de vergrote afstand met de eigen raadsfractie. Zij voelen zich weinig beschermd vanuit de eigen politieke partij. Interne verdeeldheid binnen een coalitiefractie blijkt in een aantal cases een flinke risicofactor te zijn. Er is achter de schermen vaak sprake van veel rivaliteit. Daar staat tegenover dat een wethouder ook zelf heel actief moet zijn in het goed houden van de relaties met de gemeenteraadsfracties, in het bijzonder de coalitiefracties en de eigen fractie. Niets staat formeel het bezoek van een wethouder aan een bepaalde fractie in de weg. De gemeenteraad is zich na de invoering van het duale stelsel in 2002 meer ‘de baas’ gaan voelen, maar neemt zelf minder bestuurlijke verantwoordelijkheid, zagen we in hoofdstuk 4. Gemeenteraadsleden zijn zich meer gaan profileren, vaak ten koste van wethouders, maar dat is deels ook een kwestie van tijdgeest en van druk om herverkozen te worden. Daarnaast luisteren gemeenteraden liever naar anderen (deskundigen, burgers) dan naar hun wethouder, zo wordt wel door ex-wethouders gesteld. Dit maakt het bestuurlijk extra lastig. De kwaliteit van gemeenteraden is in de ogen van velen een probleem: men laat zich vooral leiden door cliëntelisme en stuurt niet op hoofdlijnen, maar op details. Stukken worden over het algemeen slecht gelezen. De invoering van het dualisme speelt dus wel een rol bij de oorzaken en achtergronden van het vallen van wethouders, maar in verwevenheid met andere factoren. Dualisme dat uitloopt op ‘duellisme’ en dat verbonden is met ‘korte lontjes’ en een rauwe politieke cultuur in een gefragmenteerde raad met veel kleine fracties - waarbij de meerderheidsvorming onvoorspelbaar is - kan een giftig mengsel gaan vormen. Het dualistische model an sich is niet verkeerd, het is maar hoe je ermee omgaat. Langzamerhand, zoals blijkt in onze cases, lijkt sprake te zijn van een kentering ten aanzien van ‘de scherpe kantjes van het dualisme’: colleges en raden die weer minder tegenover elkaar staan en die weer meer mét elkaar doen, bijvoorbeeld door raadscommissies weer in ere te herstellen. Velen achten langzamerhand minder polarisatie gewenst. Ad f ) In hoeverre vormt de nieuwheid van een dossier (bijvoorbeeld door decentralisatie van rijkstaken) een extra risico op ‘vallen’? De nieuwheid van een dossier lijkt geen rol te spelen, afgaande op de cases die wij bestudeerd hebben. Als gekeken wordt naar de dossiers waar 127
Page 1 and 2:
De vallende wethouder Een onderzoek
Page 3 and 4:
In dit onderzoek hebben we geprobee
Page 5 and 6:
Tot slot maken wij op deze plaats g
Page 7 and 8:
Woord vooraf 2 Samenvatting 12 Opze
Page 9 and 10:
4.2 Andere ontwikkelingen 103 Schaa
Page 12 and 13:
12 Samenvatting
Page 14 and 15:
14 normen van ‘goed bestuur’. D
Page 16 and 17:
16 De onderzoeksresultaten hebben w
Page 18 and 19:
18 Aan een professionele voorbereid
Page 20 and 21:
20 rekenkamerrapporten een hulpmidd
Page 22 and 23:
22 enkele cases bleek de wethouder
Page 24 and 25:
24 - dus niet overal - een zeker on
Page 26 and 27:
26 tot een vijftal aanbevelingen. D
Page 28 and 29:
28 1 Inleiding
Page 30 and 31:
30 actoren als ultimum remedium in
Page 32 and 33:
32 onflict). 13 In 2008 waren het e
Page 34 and 35:
34 van ons onderzoeksteam meegewerk
Page 36 and 37:
36 wichtige spreiding over de crite
Page 38 and 39:
38 wethouder’; ‘de manier waaro
Page 40 and 41:
40 Analyseniveaus en indeling In de
Page 42 and 43:
42 Betrokken personen Dit onderzoek
Page 44:
44 Wij herhalen hier dat ondanks de
Page 47 and 48:
In dit hoofdstuk komt het micronive
Page 49 and 50:
egel’. 32 Vallen is dus niet slec
Page 51 and 52:
concurrerende waarden’ van Robert
Page 53 and 54:
van deze types melden in hun interv
Page 55 and 56:
jóuw basisstijl of - perspectief e
Page 57 and 58:
geval verweten de ex-wethouder en z
Page 59 and 60:
naar hun eigen zwakke plekken om da
Page 61 and 62:
Welke competenties moet een wethoud
Page 63 and 64:
door veel ex-wethouders naar voren
Page 65 and 66:
moeizaam aanpassen aan veranderende
Page 67 and 68:
positief. Een betrokkene: ‘Binnen
Page 69 and 70:
Het ministerie van Binnenlandse Zak
Page 71 and 72:
In dit hoofdstuk komt het mesonivea
Page 73 and 74:
doel is van het heenzenden van weth
Page 75 and 76: overschatting van hun positie. 74 A
Page 77 and 78: aad. In die zin lijkt het erop dat
Page 79 and 80: vindt zodra het eigenbelang in het
Page 81 and 82: conflictsituatie een beetje autorit
Page 83 and 84: Nagenoeg alle respondenten - ook de
Page 85 and 86: Nieuwe lokale partijen worden hier
Page 87 and 88: Uit de interviews blijkt dat er bin
Page 89 and 90: (mede) ambtelijk falen ten grondsla
Page 91 and 92: epaalde meningen waarvan de wethoud
Page 93 and 94: afhankelijk zouden zijn van ambteli
Page 96 and 97: 96 4 Macroniveau
Page 98 and 99: 98 Dualisme geen directe invloed He
Page 100 and 101: 100 voorzien en te voorkomen. Vakbe
Page 102 and 103: 102 Een andere wethouder van buiten
Page 104 and 105: 104 Op het terrein van het lokaal b
Page 106 and 107: 106 het werkelijk zit. Het wantrouw
Page 108 and 109: 108 samenspel tussen raad, college
Page 110 and 111: 110 internet (iemand meldt het bijv
Page 112 and 113: 112 Een der respondenten analyseerd
Page 114 and 115: 114 Een wethouder noemt als voorbee
Page 116 and 117: 116 5 Conclusies en aanbevelingen
Page 118 and 119: 118 Wij zijn geneigd de gestelde vr
Page 120 and 121: 120 De oorzaak van de val zoals die
Page 122 and 123: 122 Zo ontstaat het beeld dat raads
Page 124 and 125: 124 deze mogelijke aanvullende inte
Page 128 and 129: 128 wethouders in de afgelopen jare
Page 130 and 131: 130 • Een flinke omvang en politi
Page 132 and 133: 132 Ad c) In hoeverre betekent ‘v
Page 134 and 135: 134 college en raad. Het autonomiep
Page 136 and 137: 136 daarbij helpen. Het Ministerie
Page 138 and 139: 138 Bijlagen
Page 140 and 141: 140 Belbin, R.M., Teamrollen op het
Page 142 and 143: 142 Bouwmans, Henk, Lokale winnaars
Page 144 and 145: 144 Dekker, Paul, & Josje den Ridde
Page 146 and 147: 146 Haan, Edo, ‘Bestuurlijke stab
Page 148 and 149: 148 Korsten, Arno, & Milo Schoenmak
Page 150 and 151: 150 Pam, Max, Vallende bestuurders,
Page 152 and 153: 152 Tjalma - Den Oudsten, H., K. Jo
Page 154 and 155: 154 2. Betrokkenen Onderzoeksteam e
Page 156 and 157: 156 3. Vragenlijst Huiswerk voor in
Page 158 and 159: 158 25. In welke mate sprake van fr
Page 160 and 161: 160 73. In hoeverre slaagde u er on
Page 162 and 163: 162 5. Tips voor de spelers Deze bi
Page 164 and 165: 164 39. Houd niet te lang vast aan
Page 166 and 167: 166 76. ‘Hard op de zaak en zacht
Page 168: 168 Colofon Dit onderzoek is uitgev
show all

'De vallende wethouder' (2011,pdf) - Harrie Aardema

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?