'De vallende wethouder' (2011,pdf) - Harrie Aardema

More documents

Recommendations

Info

14 normen van ‘goed bestuur’. De perfecte gemeente bestaat niet, maar de overgrote meerderheid van gemeenten functioneert wel ‘boven de streep’. 1 En ja, dissensus en conflict zijn inherent aan het bedrijven van politiek. 2 Politiek bestáát zelfs in belangrijke mate uit tegenstellingen en conflicten. Zakelijke conflicten zijn daarbij niet zelden verweven met onderlinge turbulenties. Wellicht is dat juist het spannende en leuke van politiek. Maar het kan altijd beter. Escalerende conflicten leiden af van het ‘echte werk’ en het voortijdig vallen van wethouders komt de beleidsprocessen niet altijd ten goede. Daarom doen betrokkenen er naar onze mening goed aan om waar mogelijk te proberen het accent te verschuiven van de onderlinge conflicten naar het tot stand brengen van samenwerkingscondities die de lokale samenleving ten goede komen. Dus: minder naar binnen gericht, meer naar buiten gericht. Betrokkenen kunnen proberen ‘erboven te gaan staan’, te durven ingrijpen en meer wederzijds begrip te creëren. Het is niet in strijd met het dualisme als een coalitie hecht is, als coalitiepartners goed met elkaar overleggen en soms beschermend om een bedreigde wethouder gaan staan (zoals onder het monisme vaak ook al voorkwam). De afstand tussen wethouder en raadsfracties moet niet zo groot worden, dat een wethouder niet meer weet wanneer hij of zij een meerderheid krijgt voor een voorstel, dan wel een concessie moet doen, uitleg moet geven of het college een voorstel - vanwege onvoldoende steun - beter kan laten terugnemen. Het aan dit rapport ten grondslag liggende onderzoek - in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties - had een tweeledige probleemstelling: 1. Wat zijn de oorzaken en achtergronden van de bestuurlijke probleemsituaties die ten grondslag liggen aan het voortijdig onvrijwillig vertrek van wethouders in de bestuursperiode 2006-2010? 2. Wat zijn de consequenties voor de vertrokken wethouders: de effecten van het ‘vallen’ voor hun positie op de arbeidsmarkt nadien en de (on)mogelijkheden in dat verband? Het eerste hoofdstuk van dit rapport bevat een verantwoording van onze werkwijze. Hoofdstuk 2, 3 en 4 bevatten onze bevindingen op resp. micro-, meso- en macroniveau. In hoofdstuk 5 staan onze conclusies en aanbevelingen. 1 Korsten 2010; Korsten & Schoenmaker <strong>2011</strong>: 28. 2 Tops & Zouridis 2002.
Opzet en verantwoording Voorafgaand aan dit onderzoek is kwantitatief onderzoek uitgevoerd. 3 Daaruit bleek onder meer dat het aantal voortijdig terugtredende wethouders gedurende de laatste bestuursperioden is toegenomen van 20 % in 1990-1994 naar 26 % in 1994-1998 en 1998-2002, vervolgens 28 % in 2002-2004 en laatstelijk 30 % in 2006-2010. Het voorliggende onderzoek is kwalitatief van aard en te beschouwen als een vergelijkende casestudy van de val van wethouders. Er is gefocust op politieke conflicten - de meest voorkomende aanleiding voor het onvrijwillig vertrek van een wethouder. In totaal hebben we 41 cases (van de ongeveer 325) onderzocht door middel van vraaggesprekken met betrokkenen. We hebben 85 interviews afgenomen. Daarbij is een uitgebreide vragenlijst gehanteerd. De cases zijn zorgvuldig geselecteerd op basis van een aantal criteria (gemeentegrootte, landsdeel, soort gemeente, soort conflict, soort problematiek, wethouder van buiten of van binnen, politieke partij). In het onderzoek hebben we de volgende drie analyseniveaus onderscheiden. • Het microniveau: oorzaken en omstandigheden die te maken hebben met de persoon van de wethouder zelf, zoals de rolopvatting, de stijl van optreden (met inbegrip van communicatieve vermogens en gevoel voor politieke verhoudingen), de competenties en voor het functioneren relevante karaktertrekken. • Het mesoniveau: de bestuurlijke probleemsituatie als zodanig, zoals kenbaar in de betrekkingen en verhoudingen tussen personen en groepen op lokaal niveau: het college van burgemeester en wethouders, de gemeenteraad, de ambtelijke organisatie en lokale netwerken. Op dit niveau openbaart zich het te onderzoeken politieke conflict. Het kan bijvoorbeeld het college zijn dat intern strijd levert en uit elkaar valt, of de raad die een voorstel afwijst en het vertrouwen in een wethouder direct of indirect opzegt. • Het macroniveau: de mogelijke inwerking van maatschappelijke en andere factoren in ruimere zin, zoals het dualisme (de ontvlechting van college en raad, waardoor wethouders geen deel meer uitmaken van de raad en raadsfractie) en eventuele invloed van de media op de val van een wethouder. 3 Castenmiller e.a. 2010. 15
Page 1 and 2: De vallende wethouder Een onderzoek
Page 3 and 4: In dit onderzoek hebben we geprobee
Page 5 and 6: Tot slot maken wij op deze plaats g
Page 7 and 8: Woord vooraf 2 Samenvatting 12 Opze
Page 9 and 10: 4.2 Andere ontwikkelingen 103 Schaa
Page 12 and 13: 12 Samenvatting
Page 16 and 17: 16 De onderzoeksresultaten hebben w
Page 18 and 19: 18 Aan een professionele voorbereid
Page 20 and 21: 20 rekenkamerrapporten een hulpmidd
Page 22 and 23: 22 enkele cases bleek de wethouder
Page 24 and 25: 24 - dus niet overal - een zeker on
Page 26 and 27: 26 tot een vijftal aanbevelingen. D
Page 28 and 29: 28 1 Inleiding
Page 30 and 31: 30 actoren als ultimum remedium in
Page 32 and 33: 32 onflict). 13 In 2008 waren het e
Page 34 and 35: 34 van ons onderzoeksteam meegewerk
Page 36 and 37: 36 wichtige spreiding over de crite
Page 38 and 39: 38 wethouder’; ‘de manier waaro
Page 40 and 41: 40 Analyseniveaus en indeling In de
Page 42 and 43: 42 Betrokken personen Dit onderzoek
Page 44: 44 Wij herhalen hier dat ondanks de
Page 47 and 48: In dit hoofdstuk komt het micronive
Page 49 and 50: egel’. 32 Vallen is dus niet slec
Page 51 and 52: concurrerende waarden’ van Robert
Page 53 and 54: van deze types melden in hun interv
Page 55 and 56: jóuw basisstijl of - perspectief e
Page 57 and 58: geval verweten de ex-wethouder en z
Page 59 and 60: naar hun eigen zwakke plekken om da
Page 61 and 62: Welke competenties moet een wethoud
Page 63 and 64: door veel ex-wethouders naar voren
Page 65 and 66:
moeizaam aanpassen aan veranderende
Page 67 and 68:
positief. Een betrokkene: ‘Binnen
Page 69 and 70:
Het ministerie van Binnenlandse Zak
Page 71 and 72:
In dit hoofdstuk komt het mesonivea
Page 73 and 74:
doel is van het heenzenden van weth
Page 75 and 76:
overschatting van hun positie. 74 A
Page 77 and 78:
aad. In die zin lijkt het erop dat
Page 79 and 80:
vindt zodra het eigenbelang in het
Page 81 and 82:
conflictsituatie een beetje autorit
Page 83 and 84:
Nagenoeg alle respondenten - ook de
Page 85 and 86:
Nieuwe lokale partijen worden hier
Page 87 and 88:
Uit de interviews blijkt dat er bin
Page 89 and 90:
(mede) ambtelijk falen ten grondsla
Page 91 and 92:
epaalde meningen waarvan de wethoud
Page 93 and 94:
afhankelijk zouden zijn van ambteli
Page 96 and 97:
96 4 Macroniveau
Page 98 and 99:
98 Dualisme geen directe invloed He
Page 100 and 101:
100 voorzien en te voorkomen. Vakbe
Page 102 and 103:
102 Een andere wethouder van buiten
Page 104 and 105:
104 Op het terrein van het lokaal b
Page 106 and 107:
106 het werkelijk zit. Het wantrouw
Page 108 and 109:
108 samenspel tussen raad, college
Page 110 and 111:
110 internet (iemand meldt het bijv
Page 112 and 113:
112 Een der respondenten analyseerd
Page 114 and 115:
114 Een wethouder noemt als voorbee
Page 116 and 117:
116 5 Conclusies en aanbevelingen
Page 118 and 119:
118 Wij zijn geneigd de gestelde vr
Page 120 and 121:
120 De oorzaak van de val zoals die
Page 122 and 123:
122 Zo ontstaat het beeld dat raads
Page 124 and 125:
124 deze mogelijke aanvullende inte
Page 126 and 127:
126 • de wethouder heeft de dossi
Page 128 and 129:
128 wethouders in de afgelopen jare
Page 130 and 131:
130 • Een flinke omvang en politi
Page 132 and 133:
132 Ad c) In hoeverre betekent ‘v
Page 134 and 135:
134 college en raad. Het autonomiep
Page 136 and 137:
136 daarbij helpen. Het Ministerie
Page 138 and 139:
138 Bijlagen
Page 140 and 141:
140 Belbin, R.M., Teamrollen op het
Page 142 and 143:
142 Bouwmans, Henk, Lokale winnaars
Page 144 and 145:
144 Dekker, Paul, & Josje den Ridde
Page 146 and 147:
146 Haan, Edo, ‘Bestuurlijke stab
Page 148 and 149:
148 Korsten, Arno, & Milo Schoenmak
Page 150 and 151:
150 Pam, Max, Vallende bestuurders,
Page 152 and 153:
152 Tjalma - Den Oudsten, H., K. Jo
Page 154 and 155:
154 2. Betrokkenen Onderzoeksteam e
Page 156 and 157:
156 3. Vragenlijst Huiswerk voor in
Page 158 and 159:
158 25. In welke mate sprake van fr
Page 160 and 161:
160 73. In hoeverre slaagde u er on
Page 162 and 163:
162 5. Tips voor de spelers Deze bi
Page 164 and 165:
164 39. Houd niet te lang vast aan
Page 166 and 167:
166 76. ‘Hard op de zaak en zacht
Page 168:
168 Colofon Dit onderzoek is uitgev
show all

'De vallende wethouder' (2011,pdf) - Harrie Aardema

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?