'De vallende wethouder' (2011,pdf) - Harrie Aardema

128
wethouders in de afgelopen jaren op zijn gestruikeld is de Wet maatschappelijke
ondersteuning (WMO) of de Wet werk en bijstand (WWB) - als
voorbeelden van twee decentralisatieopgaven - nimmer een reden voor
vertrek geweest.
Ad g) In hoeverre is anciënniteit van het wethouderschap een factor van betekenis?
Anciënniteit van het wethouderschap kan enerzijds statusverhogend zijn,
als betrokkene krediet opbouwt door een aantal moeilijke dossiers tot een
goed einde te brengen. Anderzijds zagen we eerder in dit rapport dat voor
veel wethouders de houdbaarheidsdatum na de eerste bestuursperiode
snel naderbij komt. Een tweede bestuursperiode is daarvoor gevoeliger dan
de eerste bestuursperiode. Na acht jaar is het in veel gevallen over met de
‘gunfactor’. Wethouders sneuvelen zelden zeer snel na het aantreden,
uitgezonderd wethouders voor wie het wethouderschap evident
ongeschikt is - dan wordt soms al snel ‘het kaf van het koren gescheiden’.
Ad h) Speelt het lid zijn van een traditionele dan wel lokale partij een rol?
De verslaglegging in hoofdstuk 3 liet zien dat de politieke versplintering
die de laatste jaren heeft plaatsgevonden een factor is die het functioneren
van wethouders heeft bemoeilijkt. Er ontstond minder voorspelbaarheid.
Vooral - maar zeker niet uitsluitend - nieuwe lokale partijen kunnen zich
blijkens onze cases nogal agressief, populistisch en cliëntelistisch
opstellen en missen soms voldoende politiek-bestuurlijke ervaring.
Daardoor kunnen er ‘gekke dingen’ gebeuren. Vertegenwoordigers van
nieuwe lokale partijen wierpen zich nogal eens op als vertolkers van
maatschappelijk ongenoegen. Wethouders kunnen daar veel last van
hebben.
Ad i) Welke andere factoren zijn van invloed in het proces van ‘vallen’ van wethouders?
Een factor die in het voorgaande enkele malen is genoemd is het kennelijk
minder ontwikkelde vermogen tot zelfreflectie van veel wethouders, tegen
de achtergrond van een juiste inschatting van hun positie in het college en
tegenover de raad. Deze factor bepaalt in hoge mate het persoonlijke
optreden van de wethouder en is daarmee dus zeer relevant. In hoofdstuk 2
bleek immers dat het persoonlijke optreden van de wethouder doorslaggevend
is bij het trotseren van een dreigende val. Daarom op deze plaats
nog iets meer aandacht voor de factor zelfreflectie. Zoals vermeld in een
eerdere voetnoot komt in het onderzoek van Vulperhorst naar voren dat
zestig procent van de wethouders zijn positie in het college sterk tot zeer
sterk vindt, de rest acht zijn positie vergelijkbaar met die van andere