'De vallende wethouder' (2011,pdf) - Harrie Aardema

More documents

Recommendations

Info

106 het werkelijk zit. Het wantrouwen jegens wethouders kan groot zijn. Een wethouder vertelde: ‘Ik had een stuk grond verkocht en de opbrengst meteen aan een bepaald doel besteed. Hoe kom je aan dat geld, was toen de vraag.’ Veel ex-wethouders klagen erover dat elk foutje in de raad breed wordt uitgemeten. Een zeer ervaren wethouder: ‘Het hard op de zaak en zacht voor de mens is volledig verdwenen’. Mensen moeten volgens deze wethouder leren zaken en personen te scheiden, zeker in een gedualiseerde situatie. ‘Er zijn wethouders die dat niet aankunnen, die alles persoonlijk opvatten, die komen snel in de problemen.’ Wethouders doen er in het algemeen goed aan het aantal ongewenste ‘bijkomstigheden’ te beperken omdat het wethouderschap een functie is die voorbeeldgedrag vereist. Tot de categorie van de zogenaamde bijkomstigheden is te rekenen: een groot aantal nevenfuncties hebben maar die niet opgeven en openbaar maken. Of een familielid aan een bepaalde post in de gemeente willen helpen. Of als je jarenlang in de eigen gemeente woonde, ineens tijdelijk op grote afstand gaan wonen zonder dit in het college of aan de fractieleiders te melden. Of verdacht worden van huiselijk geweld. Of: veel schulden hebben. Vroeg of laat kom je hiermee in de problemen. Ook worden er tegenwoordig hogere eisen gesteld aan integriteit. 121 Bij de schijn van een integriteitprobleem is het al snel afgelopen. Je kunt nog zo goed zijn in het afwegen, in dossierkennis, in collegialiteit in het college, in een band met de fracties, in argumentatief vermogen en in charme, als je een ernstig integriteitrisico bent (corrupt, verschrijvingen), ga je eraan. 122 Een der respondenten vindt dat de toegenomen transparantie op dit punt de kwaliteit van het lokaal bestuur ten goede komt: ‘Dingen waar je in de jaren negentig mee weg kon komen, dat lukt je nu niet meer.’ Wethouder ben je 24 uur van de dag. Een wethouder die na werktijd zegt ‘Zo, nu is het klaar, ik kan nu aan de drank’ krijgt problemen, althans het risico stijgt. Het privé van een burger staat niet gelijk aan privé van een wethouder. Een meermalen optredend onderdeel van politiek bedrijven in onze cases was het ‘op de man spelen’. Raadsleden wekten bijvoorbeeld in vergaderingen of daarbuiten de schijn dat de wethouder een scheve schaats reed of uit was op zelfverrijking. Daarmee wordt, als er niet op een goede manier op wordt gereageerd, een dynamiek in gang gezet die vaak moeilijk is te stoppen. De wethouder wordt in het defensief gedreven en verdedigt zich mogelijk niet adequaat, waardoor de media en zijn / haar omgeving ook gaan twijfelen. Uiteindelijk is de positie van de wethouder niet meer 121 Castenmiller 2008: 11. 122 Zie ook De Vries 2010: 17.
houdbaar, omdat er een zweem van niet-integriteit om hem / haar heen hangt. Die situatie is voor de coalitie en het college niet hanteerbaar. Planning & control Onder invloed van het New Public Management denken hebben vanaf eind jaren tachtig van de vorige eeuw de nodige veranderingen in de organisatie en bedrijfsvoering van gemeenten plaatsgehad. 123 Het ‘bedrijfsmatiger’ werken door de gemeente c.q. de vraag in hoeverre de ex-wethouder al dan niet gebruik maakte van informatie uit de interne planning- en control cyclus bleek in de interviews in het kader van dit onderzoek echter nagenoeg geen issue. Bij het vallen van wethouders gaat het blijkbaar niet zozeer om de beschikbaarheid en kwaliteit van de informatie uit de planning & control cyclus. 124 Wel is aannemelijk dat de schaalvergroting in combinatie met een meer bedrijfsmatig werkende overheid hogere professionele eisen stelt aan het wethouderschap. 125 Veel gemeenteraden zitten tegenwoordig sterk op de lijn van de klassieke controlrol: men eist van het college over de hele linie effectgerichte SMART-doelen 126 waar men het college later op kan aanspreken. Intussen wil men op de voet volgen en liefst ‘over de schouder meekijken’ in hoeverre het college de afgesproken doelen kan waarmaken. In de literatuur wordt er evenwel op gewezen dat niet alle overheidsbeleid SMART kan worden geformuleerd, dat blauwdrukplanning tussentijdse ontwikkelingen veronachtzaamt en dat het college niet voor alle effecten verantwoordelijk kan worden gehouden omdat een gemeente op veel beleidsterreinen in een complex netwerk van vele partners opereert. 127 Waar raden te ‘recht in de leer’ zijn op het gebied van planning & control kunnen wethouders het niet snel goed doen. Ook verleidt dit tot strategisch gedrag van de betrokken spelers. 128 In lijn met het klassieke planning & control denken ontstonden in gemeenten soms volledig dichtgetimmerde coalitieakkoorden. Daarbuiten mocht niets gebeuren. Dat kan de verhoudingen binnen de coalitie behoorlijk op scherp zetten en de oppositie kan het gevoel krijgen buitenspel te staan. Langzamerhand ontstaan er weer akkoorden op hoofdlijnen, waarin meer manoeuvreerruimte zit. Soms worden deze zelfs met de oppositie besproken. Dit kan ontspanning meebrengen en het 123 Castenmiller e.a. 2010: 5; <strong>Aardema</strong> 2010. 124 Bestuurders maken überhaupt weinig gebruik van P&C-informatie (Ter Bogt 2000). 125 Zie ook Tops & Zouridis 2002: 43. 126 SMART = specifiek, meetbaar, aanvaardbaar, resultaatgericht, tijdgebonden. 127 <strong>Aardema</strong> 2010. 128 De Bruijn 2001. 107
Page 1 and 2:
De vallende wethouder Een onderzoek
Page 3 and 4:
In dit onderzoek hebben we geprobee
Page 5 and 6:
Tot slot maken wij op deze plaats g
Page 7 and 8:
Woord vooraf 2 Samenvatting 12 Opze
Page 9 and 10:
4.2 Andere ontwikkelingen 103 Schaa
Page 12 and 13:
12 Samenvatting
Page 14 and 15:
14 normen van ‘goed bestuur’. D
Page 16 and 17:
16 De onderzoeksresultaten hebben w
Page 18 and 19:
18 Aan een professionele voorbereid
Page 20 and 21:
20 rekenkamerrapporten een hulpmidd
Page 22 and 23:
22 enkele cases bleek de wethouder
Page 24 and 25:
24 - dus niet overal - een zeker on
Page 26 and 27:
26 tot een vijftal aanbevelingen. D
Page 28 and 29:
28 1 Inleiding
Page 30 and 31:
30 actoren als ultimum remedium in
Page 32 and 33:
32 onflict). 13 In 2008 waren het e
Page 34 and 35:
34 van ons onderzoeksteam meegewerk
Page 36 and 37:
36 wichtige spreiding over de crite
Page 38 and 39:
38 wethouder’; ‘de manier waaro
Page 40 and 41:
40 Analyseniveaus en indeling In de
Page 42 and 43:
42 Betrokken personen Dit onderzoek
Page 44:
44 Wij herhalen hier dat ondanks de
Page 47 and 48:
In dit hoofdstuk komt het micronive
Page 49 and 50:
egel’. 32 Vallen is dus niet slec
Page 51 and 52:
concurrerende waarden’ van Robert
Page 53 and 54:
van deze types melden in hun interv
Page 55 and 56: jóuw basisstijl of - perspectief e
Page 57 and 58: geval verweten de ex-wethouder en z
Page 59 and 60: naar hun eigen zwakke plekken om da
Page 61 and 62: Welke competenties moet een wethoud
Page 63 and 64: door veel ex-wethouders naar voren
Page 65 and 66: moeizaam aanpassen aan veranderende
Page 67 and 68: positief. Een betrokkene: ‘Binnen
Page 69 and 70: Het ministerie van Binnenlandse Zak
Page 71 and 72: In dit hoofdstuk komt het mesonivea
Page 73 and 74: doel is van het heenzenden van weth
Page 75 and 76: overschatting van hun positie. 74 A
Page 77 and 78: aad. In die zin lijkt het erop dat
Page 79 and 80: vindt zodra het eigenbelang in het
Page 81 and 82: conflictsituatie een beetje autorit
Page 83 and 84: Nagenoeg alle respondenten - ook de
Page 85 and 86: Nieuwe lokale partijen worden hier
Page 87 and 88: Uit de interviews blijkt dat er bin
Page 89 and 90: (mede) ambtelijk falen ten grondsla
Page 91 and 92: epaalde meningen waarvan de wethoud
Page 93 and 94: afhankelijk zouden zijn van ambteli
Page 96 and 97: 96 4 Macroniveau
Page 98 and 99: 98 Dualisme geen directe invloed He
Page 100 and 101: 100 voorzien en te voorkomen. Vakbe
Page 102 and 103: 102 Een andere wethouder van buiten
Page 104 and 105: 104 Op het terrein van het lokaal b
Page 108 and 109: 108 samenspel tussen raad, college
Page 110 and 111: 110 internet (iemand meldt het bijv
Page 112 and 113: 112 Een der respondenten analyseerd
Page 114 and 115: 114 Een wethouder noemt als voorbee
Page 116 and 117: 116 5 Conclusies en aanbevelingen
Page 118 and 119: 118 Wij zijn geneigd de gestelde vr
Page 120 and 121: 120 De oorzaak van de val zoals die
Page 122 and 123: 122 Zo ontstaat het beeld dat raads
Page 124 and 125: 124 deze mogelijke aanvullende inte
Page 126 and 127: 126 • de wethouder heeft de dossi
Page 128 and 129: 128 wethouders in de afgelopen jare
Page 130 and 131: 130 • Een flinke omvang en politi
Page 132 and 133: 132 Ad c) In hoeverre betekent ‘v
Page 134 and 135: 134 college en raad. Het autonomiep
Page 136 and 137: 136 daarbij helpen. Het Ministerie
Page 138 and 139: 138 Bijlagen
Page 140 and 141: 140 Belbin, R.M., Teamrollen op het
Page 142 and 143: 142 Bouwmans, Henk, Lokale winnaars
Page 144 and 145: 144 Dekker, Paul, & Josje den Ridde
Page 146 and 147: 146 Haan, Edo, ‘Bestuurlijke stab
Page 148 and 149: 148 Korsten, Arno, & Milo Schoenmak
Page 150 and 151: 150 Pam, Max, Vallende bestuurders,
Page 152 and 153: 152 Tjalma - Den Oudsten, H., K. Jo
Page 154 and 155: 154 2. Betrokkenen Onderzoeksteam e
Page 156 and 157:
156 3. Vragenlijst Huiswerk voor in
Page 158 and 159:
158 25. In welke mate sprake van fr
Page 160 and 161:
160 73. In hoeverre slaagde u er on
Page 162 and 163:
162 5. Tips voor de spelers Deze bi
Page 164 and 165:
164 39. Houd niet te lang vast aan
Page 166 and 167:
166 76. ‘Hard op de zaak en zacht
Page 168:
168 Colofon Dit onderzoek is uitgev
show all

'De vallende wethouder' (2011,pdf) - Harrie Aardema

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?