'De vallende wethouder' (2011,pdf) - Harrie Aardema

92
3.5 Lokale netwerken
Maatschappelijk veld niet snel deel van conflict
Lokale netwerken van de wethouder - bestaande uit bijvoorbeeld de
betrekkingen met de politieke partij(en) binnen de gemeente, maar ook de
relaties van de wethouder met bedrijven en instellingen, burgers en
bepaalde burgervertegenwoordigingen - spelen zelden een duidelijke rol
bij de val als gevolg van een politiek conflict. De meeste ex-wethouders
laten zich graag voorstaan op hun goede contacten met het maatschappelijk
veld. Ook evident zwakke wethouders die het moeilijk hebben
in hun politieke context kunnen goed liggen in de lokale gemeenschap -
mogelijk bestaat daar zelfs een verband tussen: populariteit buiten de deur
kan afgunstig werken. In een enkel geval was een maatschappelijke actor
wel een relevante participant in het conflict. Dat was bijvoorbeeld het
geval waar werd gerekend op een financiële bijdrage van een woningbouwcorporatie
op grond van eerder gemaakte afspraken; toen deze
bijdrage werd afgehouden kreeg de wethouder in kwestie het extra
moeilijk. In zijn beleving bleef de corporatie vervolgens buiten beeld en
kreeg hij als wethouder de volle laag.
Goede contacten met het maatschappelijk veld lijken evident gunstig,
maar dat hoeft niet altijd zo te zijn. Een van de ex-wethouders kwam voort
uit een bepaalde groepering en dat heeft niet in zijn voordeel gewerkt.
‘En jij regelt dat wel voor ons, wethouder?’ Deze wethouder zat niet
cliëntelistisch in elkaar en heeft niet aan het verwachtingspatroon
voldaan, terwijl de druk er wel was - ook doorwerkend in de politieke
arena. De wethouder was echter te recht door zee. Hij ging liever strijdend
ten onder dan dat hij meeboog.
Soms was de bevolking verbaasd dat het college moest aftreden, aldus
enkele respondenten. Soms konden de betrokkenen het ook niet goed
uitleggen, omdat er geen duidelijke reden voor het terugtreden viel aan te
geven. Relevant is ook dat het aftreden van een wethouder op zichzelf de
maatschappelijke beeldvorming beïnvloedt, ongeacht ‘de waarheid’: ‘De
mensen denken toch: hij is teruggetreden, dan zal er wel iets fout zijn.’
Er zijn accentverschillen tussen grote en kleine gemeenten voor wat de
positie van de wethouder betreft. 107 Wethouders in grotere gemeenten
hebben minder direct contact met de bevolking - dit loopt vooral via media
en belangengroepen - , hebben een sterkere portefeuilleverantwoordelijkheid
en een ruimere beslissingsbevoegdheid, terwijl zij meer
107 Schouw 1994; Carabain 2009.