Svalastog ferdig.pdf - TEORA - Høgskolen i Telemark

2.2.1 Utdjuping av problemstilling
Ut ifrå hovudspørsmålet ”Kva er ting for menneska?” held problemstillinga det
ope for at det finst ein resiprositet mellom ting og menneske. Denne
resiprositeten ser ut for å ha fleire nivå. For å få auge på det resiproke forholdet
har det vore nyttig å tenke på kva som er felles ved det som kjenneteiknar den
naturskapte og den kulturskapte materialiteten. Landskapet er annleis enn tinga,
det er tregare og såleis meir stabilt i høve til korleis det verkar på sosial aktivitet.
Fjellet eller treet kan ikkje flyttast på utan vidare. Ting finst likevel i landskap.
Innanfor arkeologien og antropologien er ein oppteken av kva ting fortel om
menneska i landskapet idet ein tenker seg at tinga fortel noko om måten
menneska lever på og set det i samband med naturens eller stadens føresetnader
(Ingold 2000: 190-193). Medan ein kultur også kan undersøkjast i det materielle
innhaldet; tinga. Dersom ein er oppteken av kva det er å vera eit menneske er
det naudsynt å anerkjenne at synet på mennesket i mange kulturar og disiplinar
har vore synonymt med dei materielle kåra. Parallelt har dei materielle kåra ofte
vore analyserte gjennom moralske briller slik at det ein har ofte har vorte tolka
som teikn på kven ein er (Miller 2005:2).
På eit strukturelt plan kan det i den vidare framstillinga vera nyttig å kjenne til to
ulike tankelekkjer som gjer synleg nokre skiljeliner. Det er desse skiljelinene eg
arbeider ut frå i problemstillinga der eg spør om identitet og integritet viser til to
ulike måtar å vera til på. Om ein ser mennesket som subjekt eller objekt (Abram
43-49, Birkeland 2002: 90, 2005: 17, 124) vil svaret på kva ting er for menneska
verte annleis. Begge delar er mogleg, men dei skrivast tilbake til to ulike
tankesett. Det monadiske subjektet er skild frå verda med ei klar grense som skil
mennesket frå omverda (Birkeland 2005: 82). Dette subjektet har mykje til felles
med det cartesianske subjektet. Det mekanistiske verdsbiletet heng saman med
det cartesianske skiljet mellom kropp og sjel. Til dette høyrer interessa for det
geometriske og det abstrakte romet, objekta, observasjonen og naturvitskapen
23