Svalastog ferdig.pdf - TEORA - Høgskolen i Telemark

4.4.1 Matriarken
For ”Else” er gåvene vevde inn i historiar om kjenslemessig nære relasjonar.
Dei tinga som er arva er knytt til historia om henne sjølv og familien. Ho tenker
i slektslinjer og ser seg sjølv som mogleg fordi det har vore kvinner før henne.
Takk vere dei finst hos sjølv. Fordi ho tenker slik er historieforteljing viktig.
Kvar ting har si historie som følgjer med gjevaren av tingen. Tinga er gåver som
organiserer eit nært persongalleri og med dei følgjer det forteljingar knytt til
identitetar i familien. Desse einskilde identitetane vert integrert i familien ved
hjelp av historiane. Historiane forteljast av den som forvaltar det sosiale i
familien og hugsar fødselsdagar og andre merkedagar. Her er det kvinna.
Kvinna ser ut for å vera matriarken som tek vare på dei sosiale relasjonane og
som syter for at slekta og familien kjenner einannan. Omgrepet ”matriark” kjem
av det latinske ordet for mor, ”mater”. I ordboka vert eit matriarkat forklart som
ei samfunnsform der mora er familiens overhovud. Når noko er matriarkalsk er
det morsstyrt (Guttu 2005: 732). Ein heim kan sjåast som eit lite samfunn. Det er
slik eg brukar omgrepet her, for å syne korleis denne heimen er styrt av mor og
at dette kan sjåast som ein maktposisjon. Men denne maktposisjonen er kan
hende så sjølvsagt og kulturelt internalisert at me vanskeleg får auge på den eller
tenker på den som maktfull. I ei Luhmannsk forståing av makt vil
kommunikasjonane vera vesentlege. Luhmann vil meine at om ein vil oppdage
makt er det naudsynt å få auge på kommunikasjonar som skjer innan konteksten.
Dette er ofte vanskeleg idet me sjølve ofte er ein del av den (Sand 2000:52). Her
spør eg om det finst ein matriark som er maktfull i det private og den sosiale
konteksten for det private.
Else bur i eit relativt nytt byggefelt saman med mannen sin og dei to borna som
går i barneskulen. Huset og garasjen er beisa i ein brun tone og det står ein
skigard kring tomta. Utanfrå gjev det heile eit solid uttrykk fordi materiala er av
grov dimensjon. Dei har bygd huset sjølve for ti år sidan. Eit badmintonnett er
98