Svalastog ferdig.pdf - TEORA - Høgskolen i Telemark
Svalastog ferdig.pdf - TEORA - Høgskolen i Telemark
Svalastog ferdig.pdf - TEORA - Høgskolen i Telemark
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
og skjelne mellom forskjellige slags ”væren” som til dømes bruksgjenstandar<br />
(som gaflar og knivar), naturgjenstandar (som stein og planter), ideale<br />
gjenstandar (som tal) og mennesket (ibid: 44). Dette gjev ei konkret peiking på<br />
temaet for denne oppgåva, og gjer fenomenologien til eit allereie gjeve<br />
utkikkspunkt for å få auge på kulturen. Ein kan tolke Heidegger slik at han<br />
meiner at det ytre er med på å skape det indre romet. Tingen vil alltid stå i<br />
forhold til eit nett av tilvisingar til andre ting. Gjennom konkret bruk er tinga<br />
nære mennesket, og gjennom å vera til stades pregar dei romet. Fordi romet er<br />
kontekst for tinga og menneska må dette dragast inn i analysen. Medan tida er<br />
ein føresetnad for at ”væren” kan eksistere, alt som er, er i tid. Opplevinga av<br />
verda er kroppsleg og såleis vert subjektet viktig. Den subjektive opplevinga er<br />
ein føresetnad (ibid:47-53). Både Birkeland og Casey set fokus på ulikskapen<br />
mellom rom og stad. Slik vert ”stad” ein relevant kategori. For Birkeland og<br />
Casey vert staden meir relevant for subjektet enn romet fordi rom og subjekt står<br />
i eit fjernare forhold til einannan enn stad og subjekt slik dei ser det. Med å<br />
knytte stad til subjektet freistar ein å forstå mennesket innanfrå, som ei levd<br />
”stad-verd” (Casey 1996: 17). Medan rom-kategorien kan knytast til eit utanfrå-<br />
og inn-perspektiv kor mennesket er skild frå det som er ikring. Dette må ifølge<br />
Birkeland sjåast i ljos av omgreps-historia og det geometriske verdsbiletet som<br />
oppstod i århundra etter renessansen. Vendinga mot staden gjev ei større<br />
forståing av subjektet (Birkeland 2006: 1-2, 6).<br />
Det er med andre ord ein skilnad mellom rom og stad (Birkeland 2002: 89).<br />
Dette er fordi staden kan knyttast til det opplevande og deltakande subjektet<br />
medan romet kan knyttast til det observerande subjektet. Dette er to ulike<br />
utgangspunkt for forståing. Om ein har interesse for det situerte subjektet er det<br />
styrkande å sjå på nærleiken i relasjonane til dei andre og til verda ikring (ibid:<br />
94). Gjennom å sjå på omgrepet ”stad” kan subjektet verte tydelegare situert og<br />
kontekstualisert. Denne oppklaringa kan verke til ei utdjuping av<br />
28
Change language