Svalastog ferdig.pdf - TEORA - Høgskolen i Telemark

problematisk innanfor kulturanalysen dersom ein meiner at kontekstane gjer
sanninga relativ. Den som ser må situerast.
3.3.3 Mimesis som analytisk omgrep
Under antikken tenkte ein på verkelegheita som ein kopi av den eigentlege
verkelegheita. Ein hest var mimesis av ein annan hest, ein kopi av kopien.
Empiristen og analytikeren Aristoteles vender dette mot verkelegheita, og
mimesis vert ein måte å forstå denne på 9 . Med mimesis kan ein skildre korleis
menneska kan sjåast som modellar for handling, og at dette fører med seg val i
høve til kven eller kva ein vil etterlikne (Krogh 1996: 348-350).
Mennesket lærer om seg sjølv gjennom herming av andres uttrykk, gjennom eit
mimetisk spel. Grunnen til at menneska hermar er i utgangspunktet at dei finn
glede i dette gjennom ei medfødt lyst. Barnet hermar, slik lærer det (Aristoteles:
23-24). Gjennom herminga får barnet verkelegheitsforståing. Etter mitt skjønn
dreg mimesis på denne måten med seg medskapinga, den som hermar tar etter
gjennom å delta med seg sjølv. Mimesis er altså knytt til ulike handlingar.
Idéhistorikaren Dorthe Jørgensen hevdar at det mimetiske dukkar opp i tre ulike
former. Desse er det idealiserande, det fantasmatiske og det naturalistiske
mimesis. I det idealiserande mimesis er det eit tenkt ideal som er forbilete for
den hermande skikkelsen. Det ideale er ikkje mimetisk med det som det skal
likne, men er mimetisk med idealet av det det skal likne, slik det bør vera. Det
fantasmatiske mimesis avbildar noko i ein friare form, slik som det let til å vera.
Medan det naturalistiske mimesis kopierer det som det etterliknar (Jørgensen
2001: 69).
9 Alle referansar til Aristoteles her er i høve til den same teksten, eit utdrag frå ”Poetikken”.
Jfr litteraturlista.
61