Diabetes mellitus ve komplikasyonlarının tanı,tedavi ve izlem ...

1.2.1 | Tan› kriterleri
A. Diabetes mellitus
Diyabet ve glukoz metabolizmasının diğer bozuklukları için 2003 yılı revizyonunu da kapsayan
yeni tanı kriterleri Tablo-1.1’de görülmektedir.
TABLO 1.1 | Diabetes mellitus ve glukoz metabolizmas›n›n di¤er bozukluklar›nda tan› kriterleri (∗)
Diabetes mellitus
Rasgele glukoz (+ diyabet semptomları)
APG (en az 8 saatlik açlığı takiben)
OGTT’de 2. st PG
≥200
≥126
≥200
Bozulmuş
Bozulmuş
Glukoz
Glukoz
Toleransı
Toleransı
(IGT)
(IGT)
OGTT’de 2. st PG 140-199
Bozulmuş Açlık Glukozu (IFG) (∗∗)
APG (en az 8 saatlik açlığı takiben) 100-125
(∗) Glisemi venöz plazmada glukoz oksidaz yöntemi ile ‘mg/dl’ olarak ölçülür.
(∗∗) 2006 yılı WHO/IDF Raporunda normal APG kesim noktasının 110 mg/dl ve IFG 110-125 mg/dl olarak korunması benimsenmiştir.
APG: Açlık plazma glukoz düzeyi, 2.st PG: 2.st plazma glukoz düzeyi, OGTT: Oral glukoz tolerans testi, IGT: Impaired glucose
tolerance, IFG: Impaired fasting glucose, WHO: Dünya Sağlık Örgütü, IDF: Uluslararası Diyabet Federasyonu.
Buna göre diyabet tanısı üç yöntemle konulabilir. Çok ağır diyabet semptomlarının bulunduğu
durumlar dışında, tanının daha sonraki bir gün, diğer bir yöntemle de doğrulanması gerekir.
Tanı için 75 g glukoz ile standart oral glukoz tolerans testi (OGTT) yapılması, açlık plazma
glukozuna (APG) göre daha sensitif ve spesifik olmakla birlikte, bu testin aynı kişide günden
güne değişkenliğinin yüksek, emek yoğun ve maliyetli olması rutin kullanımını
güçleştirmektedir. Diğer taraftan, APG’nin daha kolay uygulanabilmesi ve ucuz olması
klinik pratikte kullanımını artırmaktadır. Hastalığın aşikar klinik başlangıcı nedeniyle tip
1 diyabet tanısı için çoğu kez OGTT yapılması gerekmez.
Tanı kriterleri venöz plazmada glukoz oksidaz yöntemi ile yapılan ölçümleri baz almaktadır.
Klinikte veya hastaların evde glisemi takibinde kullandıkları tam kan, kapiller kan ve serum
glisemi değerleri aşağıdaki formüllerde gösterildiği gibi biraz daha düşüktür (*) . Bu formüllere
dayanarak, son yıllarda kapiller tam kanda glukoz düzeyini ölçen cihazların PG düzeylerine
göre kalibre edilerek kullanılması benimsenmektedir.
WHO’ya göre tokluk kapiller tam PG düzeyi venöz plazmadaki düzeye eşittir, ancak açlıkta
kapiller PG düzeyi plazmadakinden yaklaşık olarak %10 daha düşük kabul edilmektedir.
(∗) Plazma glukoz (mg/dl) = 0.558 + [20.254 X tam kan glukoz (mg/dl) / 18]
Plazma glukoz (mg/dl) = 0.102 + [19.295 X kapiller kan glukoz (mg/dl) / 18]
Plazma glukoz (mg/dl) = -0.137 + [18.951 X serum glukoz (mg/dl) / 18]
Bu formüllere göre venöz plazmada 126 mg/dl olarak ölçülen glukoz düzeyi tam kanda ~%11 (112 mg/dl),
kapiller kanda ~%7 (118 mg/dl), serumda ise ~%5 (120 mg/dl) daha düşük ölçülür.
16 | DİABETES MELLİTUS VE KOMPLİKASYONLARININ TANI, TEDAVİ VE İZLEM KILAVUZU