devlette etikten 1 - Etik Türkiye.com

3. KAMU YÖNET‹M‹NDE ET‹K VE ÇIKAR ÇATIfiMASI
3.1. Genel Olarak Ç›kar Çat›flmas›
Kamu yönetiminde ç›kar çat›flmas› (conflict of interest), en basit tan›m›yla, kamu görevlisinin
kendisinin ve yak›nlar›n›n (efl, çocuk, kardefl, akraba vs.) ya da özel bir yak›nl›¤› veya iliflkisi oldu-
¤u kifli, flirket ve kurulufllar›n devletle olan iliflkilerinde bir görev ya da rol üstlenmesi ve kiflisel menfaatin
kamu menfaatiyle çat›flmas›d›r. 166
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’ne göre ç›kar çat›flmas›,
“kamu görevlisinin resmi görevini icra ederken tarafs›z ve objektif olmas›n› etkileyen veya etkileyecekmifl
gibi gözüken ve benzeri flekilde kamu görevlisinin özel ç›karlar›n›n bulundu¤u bir durumda
ortaya ç›kar.”
Kutu 7: Kamu Görevlileri ‹çin Model Davran›fl Kurallar› Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin
2000 (10) Say›l› Tavsiye Karar› Aral›k 2002 167
Madde 13: Ç›kar Çat›flmas›
1. Ç›kar çat›flmas›, kamu görevlisinin resmi görevini icra ederken tarafs›z ve objektif olmas›n›
etkileyen veya etkileyecekmifl gibi gözüken ve benzeri flekilde kamu görevlisinin özel ç›-
karlar›n›n bulundu¤u bir durumda ortaya ç›kar.
2. Kamu görevlisinin özel ç›karlar›, kendisine, ailesine, yak›n akrabalar›na, flu anda veya
geçmiflte çal›flt›klar› kurulufllara herhangi bir flekilde bir avantaj sa¤lamas›n› içerir. Bu özel ç›karlar,
yukar›da say›lan kifli ve kurulufllarla ba¤lant›l› gerek mali ve gerekse medeni her türlü yükümlülü¤ü
de içerir.
3. Böyle bir durumda olup olmad›¤›n› bilebilecek tek kifli genellikle kamu görevlisinin kendisi
oldu¤undan, afla¤›da belirtilen hususlarla ilgili flahsi olarak sorumlulu¤u vard›r:
-Her türlü gerçek ve potansiyel ç›kar çat›flmas›na karfl› dikkatli olmak,
-Ç›kar çat›flmas›n› önlemek için tedbir almak,
-Bir ç›kar çat›flmas› oldu¤unu fark eder etmez amirine bu durumu bildirmek,
-Bulundu¤u mevkiden uzaklaflt›r›lmas› konusunda al›nan nihai karara uymak veya ç›kar çat›flmas›na
sebep olan avantajdan feragat etmek.
4. Kamu görevlisi, kendisinden istendi¤i zaman, bir ç›kar çat›flmas› olup olmad›¤›n› aç›klamal›d›r.
5. Kamu yönetiminde yeni bir göreve atanmaya aday olan kiflilerin aç›klad›klar› her türlü
ç›kar çat›flmas›, atanmalar›ndan önce çözülmelidir.
166
167
Kamu yönetiminde ç›kar çat›flmas›n›n nedenlerinden baz›lar›: “Kamu görevlisinin, kendisi ya da birinci derecede yak›nlar›n›n
özel ifllerinde bir görev üstlenmesinin yasa ile yasaklanmam›fl olmas›; yasada yer als›n ya da yer almas›n, kamu görevlisinin,
özel bir yak›nl›k ya da iliflkisi oldu¤u kifli ve kurulufllar›n özel ç›kar›n›n oldu¤u kamusal ifllerde bir görev üstlenmesidir.”
Bkz. http://www.greco.coe.int/docs/codee.htm.
109