devlette etikten 1 - Etik Türkiye.com

Etik davran›fl ilkelerini yasalaflt›rmak, kamu yönetiminde belirlenen temel etik de¤erleri düzenlemenin
birincil yolu haline gelmifltir. Hemen hemen tüm ça¤dafl demokratik ülkeler, kamu görevlilerinin
resmi bilgileri ve kamu kaynaklar›n› kullanma, hediye kabul etme, kamu d›fl›nda çal›flma
gibi ç›kar çat›flmas›na neden olabilecek durumlarda uymas› gereken standartlar› oldukça ayr›nt›l›
bir flekilde düzenlemektedir.
Tüm kamu görevlilerinin uymas› gereken genel standartlar›n yan› s›ra baz› gruplar, hassas alanlarda
çal›flanlar, kanunun uygulanmas› veya vergi ve gümrük idaresi gibi yüksek oranda ç›kar çat›flmas›
riski olan dallarda görevli olanlar için ek ilkeler belirlenmifltir. Kimi ülkeler, hükümet ifllerini
yürütmeye iliflkin olarak bakanlar için geçerli olan etik de¤erleri düzenleme yoluna gitmifltir. 41
Kutu 2: Yasalar ve Kamu Hizmetinde Etik
Yasalar, kamu görevlilerinin istenilen davran›fl standartlar›na uymamas› durumunda baflvurulan
soruflturma, ihbar, disiplin ve takibat usullerinin çerçevesini çizer. Ancak artan say›da ülke, temel
etik de¤erler dizisi ve davran›fl kurallar› gibi etik altyap›s›n›n di¤er unsurlar›n› da yak›n geçmiflte
mevzuata dahil etmifltir. Ceza kanunu, özel yolsuzluk türlerine yapt›r›m getirir. Temel de¤erlerin
ihlali durumunda da cezai yapt›r›m uygulan›r. Örne¤in yap›lan araflt›rmalar, hemen hemen
tüm OECD ülkelerinde, kamu görevlilerinin etkin ya da edilgin olarak kar›flt›¤› yolsuzluklar› ceza
kanunu kapsam›na ald›¤›n› göstermektedir. Benzer flekilde, do¤rudan, dolayl› ve teflebbüs edilen
yolsuzluk gibi yolsuzluk türleri de giderek daha çok ülkede ceza kanununa dahil edilmekte ve yabanc›
kamu görevlilerini de kapsamaktad›r. Karar vermede tarafs›zl›k ve kamuoyunun güvenine lay›k
olmak, di¤er bir deyiflle, kamu makam›n› kiflisel kazanç için kullanmamak gibi kamu yönetiminin
temel de¤erlerinin ve ilkelerinin ihlali de artan say›da ülkede cezai yapt›r›ma tabidir.
Kaynak: OECD, 2000
1.4. Kamu Yönetiminde Etik Neden Önemlidir
“Kamu görevlilerinin dürüstlü¤ü, demokratik bir
toplumun harc›n› oluflturan kritik bir unsurdur.” 42
• Kamu görevlileri, gündelik çal›flmalar› s›ras›nda, kamu kaynaklar›n›n yönetilmesi, vatandafllarla
iliflkiler ve politika oluflturma ifllevleri gibi baz› durumlarda takdir yetkisi kullan›rlar. Etik, bu kamu gücünün
yanl›fl veya kamu yarar›na ayk›r› kullan›lmas›na set çeken kontrol ve denge noktalar›ndan biridir.
Bu, devlete ve kurumlar›na karfl› güven oluflturman›n ve bunu koruman›n hayati bir unsurudur.
41
42
Bkz. OECD, (2000), s. 12.
Bkz. Alice Rivlin, Vice Chair, Board of Governors, Federal Reserve System, United States Chair of the OECD/PUMA Ministerial
Symposium on the Future of Public Services, (Feb, 1997).
61