devlette etikten 1 - Etik Türkiye.com

verilen kararlar ve ortaya konulan eylemlerle ilgili olarak bilgi vermeye, aç›klama yapmaya ya da
gerekçe göstermeye dair isteklilik, haz›rl›k ve yeterlilik halini ifade etmektedir. Bu tür bir yaklafl›m,
kamu görevlileri aras›nda davran›fl ve performans konusunda hesap verme sorumlulu¤una
iliflkin anlay›fl ve ahlak›n geliflimine yard›mc› olacakt›r.
• Hesap verilebilirli¤in üzerinde durulmas› gereken karakteristiklerinden bir di¤eri, içeri¤inin tan›mlanmas›
ve iflletilmesindeki üç boyuttur. Bunlar, hesap sorma, hesap verme ve hesaba katma boyutlar›d›r.
298
4.3.5. Kamu Yönetiminde Saydaml›k
Kamu yönetiminde hesap verebilirli¤in temel unsurlar›ndan birisi saydaml›kt›r. Saydaml›k ve
hesap verebilirlik literatürde genellikle ayr›, ama yak›n iliflki içinde bulunan iki kavram olarak de-
¤erlendirilmektedir. Kamu yönetiminde saydaml›k ve hesap verme yükümlülü¤ü, karfl›l›kl› etkileflim
içinde olan kavramlard›r. Yani, yönetimde saydaml›k sa¤layabilmek için etkili ve iyi iflleyen
hesap verme süreçlerine; hesap verme süreçlerinin etkili ve iyi ifllemesi için ise aç›k ve saydam kamu
politikalara ihtiyaç vard›r. Bu nedenle, hesap verme yükümlülü¤ü, saydaml›k sa¤laman›n vazgeçilmez
bir arac›; saydaml›k da hesap verme yükümlülü¤ünü lay›k› ile yerine getirebilmenin olmazsa
olmaz ön kofluludur. 299
Saydaml›k, “devletin hedeflerini, bu hedeflere ulaflmak için hayata geçirdi¤i politikalar› ve bu
politikalar›n yaratt›¤› sonuçlar› izlemek için gerekli olan bilgiyi düzenli, anlafl›labilir, tutarl› ve güvenilir
bir biçimde sunmas›d›r.” 300
Bu tan›mda, iki önemli nokta vard›r. Birincisi, saydaml›ktan söz edebilmek için kamusal aktörlerin
yaln›zca ne yapt›klar›n›n bilinmesi yeterli de¤ildir, ne yapmaya niyetli olduklar›n› da önceden kamuoyuna
sunmalar› gerekmektedir. ‹kinci önemli nokta ise, bilgi ve belgelerin vatandafllar›n eriflebilece¤i
ve etkin bir biçimde kullanabilece¤i flekilde düzenli, anlafl›labilir ve tutarl› olmas›d›r. 301
298
299
300
301
Id., s. 209.
Bkz. GÖREN, KAMU MAL‹ YÖNET‹M‹N‹N YEN‹DEN YAPILANDIRILMASI VE DENET‹M s. 122. Saydaml›k ve hesap verebilirlik
aras›ndaki iliflki için ayr›ca bkz. AT‹YAS, SAYIN, KAMU MAL‹YES‹NDE SAYDAMLIK, TESEV YAYINLARI, (2000); Musa Eken,
Kamu Yönetiminde Gizlilik Gelene¤i ve Aç›kl›k, AMME ‹DARESI DERG‹S‹, 27(2), (1994), s. 25-54; Musa Eken, Yönetim
Karfl›s›nda Vatandafllar›n Korunmas›nda Ombudsman Kurumunun Rolü, in DAVUT DURSUN, HAMZA AL‹ EDS., TÜRK‹YE’DE
YÖNET‹M GELENE⁄‹: KURUMLAR, SORUNLAR VE YEN‹DEN YAPILANMA ARAYIfiLARI, (2000).
Bkz. AT‹YAS, SAYIN, KAMU MAL‹YES‹NDE SAYDAMLIK, TESEV YAYINLARI. Baflka bir tan›ma göre saydaml›k, “mevcut
koflullara, kararlara ve eylemlere dair bilginin eriflilebilir, görünür ve anlafl›l›r k›l›nd›¤› bir süreçtir.” Bkz. P.J. Nelson,
Transparency Mechanisms at the Multilateral Development Banks, WORLD DEVELOPMENT, 29 (11), (2001), s. 1836. Bir baflka
tan›ma göre “saydaml›ktan anlafl›lan bilgilenmek amac›yla karar sürecine kat›lan yurttafllarca, karar sürecinin aç›kl›¤› ve
anlafl›labilirli¤idir.” Bkz. Z. TEMIZEL, YURTTAfiLARIN YÖNET‹ME KARfiI KORUNMASINDA BA⁄IMSIZ B‹R DENET‹M ORGANI-
OMBUDSMAN, (1997), s. 22.
Id., s. 28.
166