devlette etikten 1 - Etik Türkiye.com

sormaya gerek duymadan anlayabilecekleri bir etik davran›fl kodu ideal oland›r. Kamu görevlilerinin
ço¤u, yükümlülüklerinin, sorumluluklar›n›n ve etik davran›fl kodlar›n›n ihlallerinin sonuçlar›-
n›n aç›k ve kesin olarak düzenlendi¤i etik davran›fl kodlar›n› tercih etmektedirler. Etik davran›fl kodu
her kamu görevlisine, asttan üst düzey yöneticiye kadar, uygulanacak minimum standartlar› ortaya
koymal› ve kamu yönetiminde etik standartlar konusunda yeknesakl›k sa¤layacak flekilde düzenlenmelidir.
4.2.2. ‹kinci Sütun: Beyan Mekanizmalar›
Etkili bir etik sisteminin ikinci sütunu beyan mekanizmalar›d›r. Devletler, kamu yönetiminde
etik d›fl› faaliyetlerin ortaya ç›kma ihtimalini en aza indirme yollar›n› aramaktad›rlar. ‹lk ad›m olarak,
kamu görevlilerine yol gösterecek aç›k kurallar ve k›lavuz ilkeler düzenlerler. Ancak, karar alma
sürecinde kamu görevlisinin kiflisel menfaatinin oldu¤unun bilinmesi de, kritik bir önem arz
etmektedir. Kiflisel ç›karlarla ilgili bilginin beyan edilmesi, karar alma sürecini saydam hale getirir.
Bunlar vatandafllar›n kamuya, dolay›s›yla da devlete olan güveninin artmas›na yard›mc› olur.
Neredeyse bütün demokratik ülkeler, kamu yönetiminde kiflisel ç›karlar›n beyan›n› zorunlu
hale getirmifltir. Baz› ülkeler, finansal beyan zorunlulu¤unu bütün kamu görevlileri için getirirken,
baz›lar› sadece üst düzey kamu görevlilerini yükümlü k›lmakta, baz›lar› ise hassas alanlarda çal›-
flan kamu görevlilerine beyan yükümlülü¤ü getirmektedir.
Baz› ülkeler borç yönetimi (Yeni Zelanda), sözleflme yönetimi (Yeni Zelanda ve Amerika), tedarik
(Norveç, Amerika), vergi idaresi (Norveç) veya denetim (Güney Kore, Polonya) gibi hassas
alanlarda faaliyet gösteren personel için beyan sistemleri yürürlü¤e koymufllard›r. Bu alanlar, merkez
bankas›n›n ve kamu flirketlerinin üst düzey yöneticilerine kadar genifllemektedir (Belçika, Güney
Kore). ‹sviçre’de diplomatlar, gümrük memurlar›, silahl› kuvvetler personeli ve devlet s›rlar›n›
bilen kifliler için özel beyan politikas› izlenmektedir.
Baz› ülkelerde, finansal beyan bütün kamu görevlileri için genel bir yükümlülüktür (Avustralya,
Yunanistan, Meksika, Polonya, Türkiye). Di¤er ülkelerde ise, bütün kamu görevlilerini kapsayan
beyan koflulu bulunmamaktad›r. Ancak bütün geliflmifl ülkelerde, tüm kamu görevlilerine yüklenen
bir sorumluluk vard›r ki o da herhangi bir potansiyel ç›kar çat›flmas›n›n beyan›d›r. Örne¤in,
Almanya’da, kamu görevlilerinin finansal malvarl›klar› ve yükümlükleri hakk›nda bilgilerin beyan
edilmesi konusunda genel bir sorumluluklar› bulunmamas›na ra¤men, potansiyel ç›kar çat›flmas›
durumlar›n› beyan etmek önemli bir yükümlülüktür. Prensip olarak, etik davran›fl kodlar›nda belirtilen
istisnalar d›fl›nda ve mebla¤ s›n›r›n›n üzerindeki tüm hediyelerin beyan› gereklidir. 242
242
Bkz. OECD, 2000, s. 50.
145