devlette etikten 1 - Etik Türkiye.com

Afla¤›daki amaçlara ulaflmak için destek mekanizmalar›ndan oluflan tutarl› bir sistem gereklidir:
• Kamu görevlilerine yönelik temel de¤erlerin ve etik standartlar›n aktar›lmas› ve afl›lanmas›
(yön vermek ve etik ikilemlerin çözümüne yard›mc› olmak amac›yla),
• Kamu görevlilerinin mesleki geliflimleri sa¤lan›rken etik standartlar›n gelifltirilmesi, ç›kar çat›flmas›
risklerinin oldu¤u durumlar›n engellenmesi ve yüksek davran›fl standartlar›n›n ödüllendirilmesi,
• Uyumun denetlenmesi ve ihlallerin bildirilmesi, incelenmesi, soruflturulmas› ve yapt›r›ma tabi
tutulmas›.
‹yi iflleyen bir etik altyap›, belirli davran›fl standartlar›n› destekleyen bir kamu hizmeti ortam›-
na katk›da bulunur. Etik altyap›, yukar›da sayd›¤›m›z sekiz unsurdan oluflur. Ayr›ca, etik altyap›-
n›n denetim, yönlendirme ve yönetim olmak üzere üç ifllevi vard›r. Her ifllev ve unsur, ba¤›ms›z
ancak önemli bir yap› tafl› olup birbirini tamamlamal› ve takviye etmelidir.
Denetim flu üç unsurla sa¤lanabilir: (i) Ba¤›ms›z incelemeyi ve takibat› mümkün k›lan hukuki
çerçeve; (ii) etkili hesap verebilirlik mekanizmalar›; ve (iii) kamuoyunun kat›l›m ve denetimi.
Benzer bir flekilde, yönlendirme de üç unsurla olabilir: (i) Siyasi liderlerin kararl›l›¤› ve bunun kamuoyuna
anlat›lmas›, (ii) de¤erleri ve standartlar› ifade eden davran›fl kurallar› ve (iii) e¤itim gibi
mesleki sosyallefltirme mekanizmalar›.
Yönetim, geri kalan iki unsurla mümkün olabilir: (i) Etkili insan kaynaklar› politikalar›na dayanan
olumlu kamu hizmeti koflullar› ve (ii) mevcut bir merkezi yönetim kurulu, daire ya da kurum
veya özel bir etik kuruluflu taraf›ndan sa¤lanan eflgüdüm. Bu unsurlar›n ideal oran› ve kar›fl›-
m› her ülkenin kültürel ve siyasi/idari koflullar›na göre de¤iflir. Sözgelimi, A.B.D. gibi kuvvetlerin
birbirini dengelemesi (check and balances) gelene¤ine dayanan bir sistemde kontrol unsuru vurgulan›rken,
yönetimde güven gelene¤i ile Hollanda’da yönlendirme ve yönetim a¤›rl›k kazan›r. 238
Kutu 10: Etik Altyap› Olufltururken Dikkate Al›nmas› Gereken Hususlar
(OECD-Kamu Yönetimi Komitesi, 1997)
• Kamu sektörü için temel de¤erler (ya da etik ilkeler) tan›mlanm›fl m› ve bunlar› uygulayacak
olan kamu görevlileri ve vatandafllar (ve siyasi temsilcileri) taraf›ndan biliniyor mu
• Bu de¤erler, kamu kurulufllar›n›n çal›flmalar›nda nas›l uygulan›yor
238
Bkz. OECD, 2000.
138