devlette etikten 1 - Etik Türkiye.com

kamu görevlilerine yöresel nitelikleri yans›tan küçük hediyelerin verilmesi, kamu hizmeti s›ras›nda
memleketlisine daha ilgili davran›lmas› gibi durumlarda kültürel özelliklerin bireysel etik anlay›fl›na
yans›d›¤›ndan söz edilmektedir. Hediye getiren vatandafl veya memleketlisine daha ilgili davranan
kamu görevlisi aç›s›ndan bu davran›fllar etik d›fl› kabul edilmezken, hediyenin veya kamu görevlisi
aç›s›ndan ayr›cal›k yaratan olgunun kamu hizmetinin bütünlü¤ünü etkileme tehlikesi do¤du¤undan
bu davran›fllar etik olarak de¤erlendirilemez. Kültürel farkl›l›klar yüzünden yukar›da verilen örnekler
bile bir kültürde etik olarak de¤erlendirilirken, di¤er bir kültürde büyük bir etik ihlali olarak
kabul edilir. Dolay›s›yla, etik anlay›fl›n insandan insana, kültürden kültüre de¤iflebilece¤i kabul
edilmektedir. Ancak öyle bir nokta gelir ki baz› etik de¤erler evrensel normlar haline gelir. Baz› de-
¤erler ise, kültürel kalmaya devam eder. Bu çal›flman›n birinci ve ikinci cildinin amac›, öncelikle
evrensel etik de¤erleri tespit etmek ama ayn› zamanda Türkiye’ye özgü kültürel gerçekleri göz ö-
nünde bulunduran bir model oluflturmakt›r.
Günümüzde kamu yönetiminde etik de¤erlerden baz›lar› evrenselleflmifltir. Afla¤›da incelenen
temel etik davran›fl ilkeleri evrensel kabul edilmektedir.
• Hesap verebilirlik: Tüm kamu görevlileri, kamu hizmetlerinin yerine getirilmesi s›ras›nda
sorumluluklar› konusunda cevap verebilir olmal›, rapor edebilmeli, aç›klama yapabilmeli, yükümlülüklerini
üstlenip kamusal de¤erlendirme ve muhakemeye her zaman aç›k ve haz›r olmal›d›rlar.
Kamu görevlileri kendi kararlar› ve eylemlerinden dolay› kamuya hesap verirler ve uygun denetime
tabi tutulurlar. Kamu teflebbüsleri ve flirketleri de dahil olmak üzere, kendilerine kamu gücü
ve kaynaklar› emanet edilen kifli ve idarelerin mali, idari ve program görevlerinden ötürü aç›klama
yapma ve bu görevleri kendilerine verenlere durumu bildirme mecburiyetleri vard›r.
• Saydaml›k: 93 Kamu görevlileri ald›klar› tüm kararlar ve yapt›klar› tüm ifllerde mümkün oldu¤unca
saydam olmal›d›rlar. Kamu görevlileri, karar alma sürecinde bu kararlar›n yaratt›¤› sonuçlar›
izlemek için gerekli olan bilgiyi düzenli, anlafl›labilir, tutarl› ve güvenilir bir biçimde sunmal›-
d›rlar. Mevcut koflullara, kararlara ve eylemlere dair bilgi eriflilebilir, görünür ve anlafl›l›r olmal›d›r.
Kamu görevlileri halk›n bilgi edinme hakk›n› kullanmas›na da yard›mc› olurlar. Gerçek ve tüzel kiflilerden
talep edilen bilgileri usulüne uygun olarak verirler.
• Tarafs›zl›k: Kamu görevlileri görevlerini yerine getirirken tüm vatandafllara dil, din, felsefi
inanç, siyasi düflünce, ›rk ve cinsiyet ayr›m› yapmadan hizmet ederler. ‹nsan hak ve özgürlüklerine
ayk›r› veya k›s›tlay›c› muamelede, f›rsat eflitli¤ini engelleyici davran›fl veya uygulamada bu-
93
Saydaml›k konusu, bu çal›flman›n ikinci cildinde ayr› bir bölüm olarak ele al›nacakt›r.
86