devlette etikten 1 - Etik Türkiye.com

daml›¤›nda sa¤land›¤›ndan söz edebilmek mümkün de¤ildir. Gizlilik ve kapal›l›k kültürünün hakim
oldu¤u kamuda, etik d›fl› faaliyetler saydaml›k olmad›¤› için etkin bir biçimde denetlenememekte
ve ihlalleri hesap verebilir k›l›namamaktad›r.
Bu çal›flmada öngörülen kavramsal çerçeve ›fl›¤›nda kamuda ayr›cal›klar›n kald›r›lmas› ve saydaml›¤›n
sa¤lanmas› gerekmektedir. Bu öncelikli koflullar olmadan sadece yasal düzenlemeler haz›rlan›p
yürürlü¤e konmas› kamu çal›flanlar›n›n etik faaliyetler içerisinde ifllerini yürütmesi sa¤lanamaz.
Etkili bir kamu yönetiminde etik sisteminin üç esas sütunu bulunmaktad›r. Bu sütunlardan ilki,
aç›k ve kapsaml› bir etik davran›fl kodudur. Aç›k ve kapsaml› bir etik davran›fl kodu, kamu görevlilerinin
hak ve sorumluluklar›n› aç›k bir biçimde düzenlemelidir. ‹hlaller sonucunda uygulanacak
yapt›r›mlar kolay anlafl›l›r bir dille düzenlenmelidir. Etik davran›fl kodu fazla say›da istisna içermemelidir.
Karar alma sürecinde kamu görevlisinin kiflisel menfaatinin oldu¤unun bilinmesi kritik bir
önem arz etmektedir. Dolay›s›yla, etkili bir etik sisteminin ikinci sütunu, beyan mekanizmalar›d›r.
Kiflisel ç›karlarla ilgili bilginin beyan edilmesi karar alma sürecini saydam hale getirir. Bütün bunlar
vatandafl›n kamuya olan güveninin artmas›na yard›mc› olur. Kamu yönetiminde kiflisel ç›-
karlar ve ç›kar çat›flmas› durumlar›n›n beyan›n›n sistematik bir biçimde yap›lmas› için etkili
beyan mekanizmalar› kurulmal›d›r. Daha çok kullan›lan senelik ve ifllemsel beyanla
birlikte müracaatç› beyan› için de gerekli düzenlemeler yap›lmal›d›r.
Etik sisteminin yönetimi, di¤er iki sütun kadar büyük önem arz etmektedir. Etik sisteminin yönetiminin
sa¤lanmas› için ihbar ve kontrol mekanizmalar› kurulmal›d›r. ‹ç denetim, d›fl denetim ve
yüksek denetim, kamu yönetiminde etik sisteminin iyi iflleyiflinin garantileridir. ‹hbarc›lar›n korunmas›
birçok ülkede fazla önem verilmeyen bir konudur. ‹hbar edenlerin korunmas› kamu yönetiminde
etik d›fl› faaliyetlerin ilk aflamada ortaya ç›kart›lmas› için gereklidir. Dolay›s›yla, ihbar
edenlerin korunmas› için yasal düzenlemeler yap›lmal›d›r. Ayr›ca, ihbar› do¤ru ç›kan
kiflilere teflvik amaçl› ödül verilmelidir.
E¤itim, asl›nda etkili bir etik sisteminin en önemli unsurlar›ndan birisidir. E¤itim sayesinde yap›lan
etik kodlar ve davran›fl kurallar›, ifllevsel hale gelmektedir. Bir etik altyap›n›n en önemli ifllevlerinden
biri, sadece dayatma mekanizmalar›yla etik rejimini kuvvetlendirmek kamu görevlilerinin
ve hatta toplumun tümünün etik bilincinin gelifltirilmesidir. Dolay›s›yla, bir ülkede kamu görevlisine
etik bilincinin afl›lanmas› için yap›lmas› gereken çal›flmalar›n bafl›nda e¤itim gelmektedir.
Türk kamu yönetiminde etik d›fl› faaliyetlerin en büyük nedenleri aras›nda e¤itimsizlik gelmekte-
278