devlette etikten 1 - Etik Türkiye.com

Geliflime ve toplumsal de¤iflimlere paralel olarak kamu yönetiminde etik de¤erler sürekli güncellenmektedir.
Etik de¤erlerin güncellenmesi aflamas›nda ça¤dafl demokratik devletlerde akademik
çevrelerden, kamu kurum ve kurulufllar›ndan, sivil toplum örgütlerinden görüfl al›nmakta, etik
de¤erler belirlenip sistemlefltirilirken toplumun genelinde bir uzlaflmaya (consensus) var›lmaya çal›fl›lmaktad›r.
Yap›lan araflt›rmalar, modernizm ve Kantç› evrensel etik anlay›fl›na paralel olarak, kamu
yönetiminde etik de¤erlerden baz›lar›n›n evrensel bir hal ald›¤›n›, neredeyse bütün demokratik
ülkelerin anayasalar›nda, yasal düzenlemelerinde ve etik davran›fl kodlar›nda vücut buldu¤unu
göstermektedir.
Devletin, vatandafllar›n gündelik hayatlar›n›n her alan›ndaki varl›¤›, kamu bürokrasilerinin büyüklü¤ünde
art›fla sebep olmufltur. Kamu hizmetlerinin yerine getirilmesi için kamu görevlileri, kamu
kaynaklar›n›n kullan›lmas›, kamusal kararlar›n al›nmas› gibi konularda genifl yetkilerle donat›lm›fllard›r.
Yetki kullan›m› s›ras›nda kiflisel ç›karlar›n kamu yarar›n›n önüne geçmesini engelleyecek
etkili denetim mekanizmalar›n›n bulunmamas› yolsuzluk, etik d›fl› faaliyet, keyfi takdir yetkisi
kullan›m›, kiflisel kazanç için kamu makam›n›n suistimal edilmesi gibi vakalar›n artmas›na f›rsat yaratm›flt›r.
Bu faaliyetler, vatandafl›n devlete duydu¤u güven ve kamu görevlilerinin daha yüksek
standartlarda hizmet vermeleri gibi konular için sürekli birer tehdit haline gelmifltir. Bu nedenle,
vatandafllar› kamu yönetiminin olas› suistimallerinden korumak ve kamu görevlilerinin faaliyetlerinin
düzenli, sürekli ve saydam bir biçimde denetlemek amac›yla uygun teminatlar oluflturmak gereklidir.
Bu teminatlardan bir tanesi, belki de en etkili olan›, kamu yönetiminde etiktir.
Kamu yönetiminin etik boyutu, siyasal, yasal, teknik ve finansal boyutlar›yla karfl›laflt›r›ld›¤›nda
fazlas›yla göz ard› edilmifltir. Kamu yönetimi bilimiyle u¤raflanlar aras›nda bile, kamunun, etik
yükümlülükleri di¤er yükümlülüklerine nazaran daha az ilgi çekmifltir. Bu durum, özellikle son y›llarda
büyük bir de¤iflim göstermifltir. Uluslararas› kurulufllar›n kamu yönetiminde etik davran›fl ilkelerinin
yerlefltirilmesine yönelik çal›flmalar›yla da devletler, kamu yönetiminde yüksek etik standartlar›
yakalayabilmek için önemli reformlara giriflmifltir.
Günümüzde, devletlerin yönetim anlay›fl›nda “üç E” olarak tabir edilen Ekonomi, Etkinlik
ve Etkililik önemlerini korumaktad›r. Etik standartlar›n, toplumlar›n refah›yla do¤rudan ilgili oldu¤u
gerçe¤inden yola ç›karak, buna herfleyden önce dördüncü “E”, yani Etik konusu eklenmelidir.
7 Kamu görevlilerinin görev ve sorumluluklar› ba¤lam›nda, do¤ru ve düzgün davran›fl her
zaman iyi bir kurumsal kamu yönetiminin ön koflulu olmufltur. Kamuda iyi ve do¤ru davran›fla
her zaman ihtiyaç duyulmaktad›r. Özellikle, ülkemizde oldu¤u gibi, kamu reformu yapan geçifl dönemindeki
ülkelerde, kamu görevlilerinin iyi ve do¤ru davran›fllar›na daha fazla ihtiyaç vard›r. Bu
nokta, kamu yönetimi reformlar›n›n baflar›s›nda ve devlete duyulan güvende belirleyici olacakt›r.
7
Bkz. ETHICS IN THE PUBLIC SERVICE: CURRENT ISSUES AND PRACTICE, OECD REPORT, NO: 14, (1996) [Bundan böyle
OECD, 1996 diye an›lacakt›r].
43