Nº 1991 - Asociación de Escritores en Lingua Galega
Nº 1991 - Asociación de Escritores en Lingua Galega
Nº 1991 - Asociación de Escritores en Lingua Galega
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
GALEUZCA<br />
Hauxe gai xelebrea<br />
PATZIKU PERURENA<br />
Hauxe gai xelebrea, gure herriko literaturar<strong>en</strong> komertzianteek para didat<strong>en</strong>a!<br />
Eskolako haur batek honelatsu zuz<strong>en</strong>duko luke gal<strong>de</strong>a: Ez al dira bada literatura,<br />
saiakera, poesia, folosofia, nobela eta zera horiek guziak? Nik baietz esan<strong>en</strong> nuke.<br />
Z<strong>en</strong>bait guraso jakitun<strong>en</strong> gal<strong>de</strong>retan baino xarma haundiago aurkitz<strong>en</strong> baitut<br />
oraindik, txoil hezigabeko haur bihurri lotsagabe hori<strong>en</strong> erantzunetan.<br />
Gauzak hola, guraso<strong>en</strong> bi<strong>de</strong>a al<strong>de</strong> batera utziz, haurrar<strong>en</strong> s<strong>en</strong>a bihurriari lotuko<br />
natzaio.<br />
Francis Baconek, 1612an, bere <strong>en</strong>tsegu lanak hastekoan, S<strong>en</strong>ekar<strong>en</strong> «Luciliori<br />
gutunak» idazlana gogoan zuelarik, hala esat<strong>en</strong> zu<strong>en</strong>: «Saiakera hitza, orain<br />
berrirokoa da, baina, kontzeptua aspaldikoa dugu, gizonar<strong>en</strong> gogoa bezain<br />
zaharra» . Halabaina, F. Baconek saiakera <strong>de</strong>lako horr<strong>en</strong> eredutzat S<strong>en</strong>ekar<strong>en</strong><br />
«Luciliori gutunak» eredutzat hartu zitu<strong>en</strong> bezelaxe, gizonak hitzez zuritu zu<strong>en</strong><br />
aurr<strong>en</strong>eko kontua har zezake<strong>en</strong> lasai aski.<br />
Literatur j<strong>en</strong>ero<strong>en</strong> kontua, atzo goizeko ergelkeria da. Literaturar<strong>en</strong> z<strong>en</strong>tzu<br />
zaharrean, ez da santa sekulan egin, al<strong>de</strong>z edo mol<strong>de</strong>z, saiakera ez <strong>de</strong>n literatur<br />
obra onik. Literatur sorkuntza, nolanahikoa <strong>de</strong>la ere, giza gogoak bere egia<br />
irudikatz<strong>en</strong> egit<strong>en</strong> du<strong>en</strong> saiakera baita. Nork bere egia ezartzeko egit<strong>en</strong> du<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong>tsegua. Literaturak ez du beste funtsik. Egia <strong>de</strong>lako hori bakoitzak nola pisatz<strong>en</strong><br />
du<strong>en</strong> da kontua; hain zuz<strong>en</strong> ere, saiakera, latineko «exagium» hitzetik baitator, eta<br />
«pisutan neurtzea» esan nahi du. Egiar<strong>en</strong> pisua or<strong>de</strong>a, hagitz pisu <strong>en</strong>gainagarria<br />
izaki.<br />
Niri, egia esan behar badut, nere nortasuna eta erom<strong>en</strong>a indarberritz<strong>en</strong> du<strong>en</strong><br />
egia huraxe iduritu izandu zait beti egiarik e<strong>de</strong>rr<strong>en</strong>a; edo beste modu batera<br />
esanez: nolahala neure egia finkatu huraxe txoil urratu eta beste gradu batera<br />
goitituz berriro zalantzan paratz<strong>en</strong> nau<strong>en</strong> egia e<strong>de</strong>r huraxe. Izan ere, irakurlea<br />
erabat <strong>en</strong>gaintzeko asmo osoan idazt<strong>en</strong> du<strong>en</strong>ak, bera ere askotan txoil <strong>en</strong>gainatua<br />
izana <strong>de</strong>la erakust<strong>en</strong> baitu, eta ondor<strong>en</strong>ez, har<strong>en</strong> izpirituak ez duela argitasunik eta<br />
indarrik batere inor<strong>en</strong> esana zalantzan paratzeko.<br />
Al<strong>de</strong> honetatik, zera esan<strong>en</strong> nuke: letorea nolako, idazlea halako. Badira letore<br />
batzuk, ber<strong>en</strong> egian ixteko bestetako leitz<strong>en</strong> ez dut<strong>en</strong>ak, eta ondorioz, ber<strong>en</strong> egia<br />
ixteko baiz<strong>en</strong> idazt<strong>en</strong> ez dut<strong>en</strong>ak. Berehala nabari ohi dira halakoak. Bi<strong>de</strong>nabar<br />
esan, sekulan ez dira izandu nere gogokoak. Gaitz bat<strong>en</strong> inguruko negarra<br />
berritzea baitute lema bakar. Eta mailaketa exotikoak besterik ez dituzte egit<strong>en</strong><br />
lema horri itxura exotiko berri bat<strong>en</strong> axalpean leh<strong>en</strong>goan eusteko. Konparazio<br />
41
Change language