Nº 1991 - Asociación de Escritores en Lingua Galega

de novos escritores, nacidos na década dos 30, cos seus maiores da Xeración do 36.
Trata-se da Chamada «Escola da Tebra», «Xeración de La Noche», ou «Xeración das Festas
Minervais», ou sexa a 3ª promoción de posguerra. Os seus integrantes, ademais da
recuperación da liña de continuidade co seu herdo cultural mais próximo, abren os ollos
a Europa e América conectan co pensamento do existencialismo, coas fórmulas
expresivas da beat generation e, nun primeiro momento, cos modos do surrealismo.
Nesta inicial andaina estética foi decisiva a publicación en 1950 do libro de Manuel María
Muiñeiro de brétemas e de Fabulario novo (1952), obra de Manuel Cuña Novás, un
poeta de obra mui reducida pero mui intensa, pertencente à Promoción de Enlace.
Posteriormente recollerán de Celso Emilio a proposta social-realista para, en algúns
casos, derivar cara unha poesia política de tendéncia expresionista, épica, e mesmo de
dicción salmódica. A aportación mais innovadora da Xeración no seu conxunto
produciu-se no terreo da narrativa coa importancia dos xeitos da novelística europea
e americana contemporáneas e, no eido da poesia, através das estéticas particulares de
algúns dos seus membros.
Asi, por exemplo, nos acentos escuros, surreais ou existencialistas da producción
inicial de Manuel María (1930). Na sua extensa obra tiveron cabida logo falas de mui
diversa tonalidade: o paisaxismo humanizado, a sátira, o prosaismo crítico (con
intelixente incorporación do tecnolecto das leis), a interrogación relixiosa, a conversa
íntima e mesmo os ritmos musicais do neotrovadorismo. Pero foi a linguaxe do socialrealismo
a que ocupou mais páxinas na bibliografia do poeta chairego, de quen cumpre
valorar o seu papel como precursor de muitas das liñas estéticas da sua xeración, a
insistente e xenerosa entrega ao exercício dun discurso e dunha actividade de
efectividade inmediata e o poder dunha obra que conviria hoxe escolmar.
Tamén Uxío Novoneyra (1930) ten pronunciado por momentos palabras da fala
existencial do seu tempo e recolleu unha vez mais os ecos do neotrovadorismo anterior.
Pero a sua mais intensa personalidade foi desenvolta no código esencialista dunha
singular poesia da terra ou através da forza sinfónica, nunca lineal, violentamente
fragmentária, no collage vivo do canto político.
Son duas as tradicións recollidas, reinterpretadas e decididamente desobedecidas no
verso de Novoneyra, o herdo paisaxístico que desde a literatura popular chega à obra
de Aquilino através de Pondal e Noriega e o mais próximo da poesia cívica de
posguerra. En ambos rexistros obtén o poeta do Courel marcas de poderoso estilo. O
acento telúrico de Os eidos (várias edicións desde 1955 en despacioso crecimento)
serve-lle para tentar unha comunicación total co universo desde o diálogo co entorno
da montaña nativa. Un asombrado proceso de autorrecoñecimento nos espellos
interiores da mística unión coa natureza fai trascender o seu verso de calquera
semellanza coa estética enxebre do ruralismo paisaxístico. A poesia da terra en
Novoneyra nace dunha visión primitiva, colosal, granítica, pero se expresa en liñas de
concentrado siléncio.
A sua é unha actitude de reinterpretación e estilización do herdo paisaxístico escrito
pero de consciente obediéncia a outra tradición viva: a da realidade natural que
conformou decisivamente a sua ollada. Tal débeda con aquel legado de pedra e
bosques milenários foi recoñecida polo próprio poeta neste versos:
68 GALEUZCA