Nº 1991 - Asociación de Escritores en Lingua Galega

dor allea, nunca poderia ter sido expresada de outro xeito senón através dese discurso
áxil, aparentemente natural, organizado nun universo de imaxes básicas e de ritmos
familiares.
Se para o retrato da Xeración de 1936 pudimos deseñar algunhas liñas básicas,
quebradas, como é natural, na prática poética dos seus mais altos escritores, en cámbio
o deseño xeral da 2ª Xeración de posguerra –Promoción de Enlace, na terminoloxia de
Ferrín– resulta mui difícil. Trata-se de escritores que, nacidos na década dos 20, apenas
viviron con conciéncia plena os acontecimentos da Repùblica e, pola contra, tiveron
que sofrer a travesia do deserto cultural e literário da inmediata posguerra, momento
fundamental da sua formación. Fechadas as fronteiras a Europa e paralisada a escrita
en galego até finais da década dos 40, o pouso fundamental das suas poéticas procede
de leituras en español. De feito, a maior parte dos membros da Promoción de Enlace
publican poucos libros en galego, ainda que durante as décadas 60 e 70 van-se
incorporando progresivamente a un uso monolíngüe do noso idioma e producen o mais
importante da sua obra.
Dous autores de mui diferentes presupostos estéticos e resultados case contrários
respresentan o mais destacábel desta promoción: Antón Tovar e Luz Pozo Garza.
A poesia de Antón Tovar (1922) está marcada, para ben e para mal, por unha
particular obsesión comunicativa, às veces resolta nun discurso próximo ao do socialrealismo,
e na maior parte das ocasións como consecuéncia da necesidade de fuxir da
abafante angústia persoal. É a sua a voz mais desgarradamente confesional, dolorida
e sincera de cantas se teñan escoitado na Galiza de posguerra, actitude que, se non
resulta suficiente para o logro de aceptábeis resultados estéticos, polo menos serviu
como marca de contraste fronte ao hermetismo de algúns poetas contemporáneos e à
vacuidade dos social-realistas ecoicos.
Nas primeiras entregas tovarianas o poeta dialogaba co neopopularismo imaxinista
dos seus maiores e mesmo ten usado falas modernistas e machadianas. Pero o seu
código preferente está constituido por unha língua de significados denotativos e dicción
espida que en Calados esconxuros (1980) fai-se mais suxerente, sen perder o selo
constante da cosmovisión de Tovar: a ferida autointerrogación.
A de Luz Pozo Garza (1922) é unha disposición que se situa nas antípodas de Tovar,
a pesar da coincidéncia na preocupación existencial. Porque as sondas que a poeta
mergulla nas trevas regresan bañadas de sensualidade e cuidadoso sentido musical. De
feito, a música constitue en muitos dos seus poemas un motivo complementário aos
significados centrais e presenta-se-nos como instrumento incitador para a comunicación
máxima do home coa natureza. Aínda que a interrogación de Luz Pozo arredor das
verdades esenciais do home, amor, vida, morte, nace en muitas ocasións do desacougo
e da nostálxia, a tonalidade que unifica o seu discurso é reflexiva e serena.
A sua primeira poética conecta coas versións interiorizadas do surrealismo en
Pimentel e Aleixandre. As entregas publicadas na década dos 80, Concerto de outono
(1981) e Códice calixtino (1986), están mais próximas da última voz de Cunqueiro e
alongan ponlas de sensibilidade que foron mui ben acollidas polos poetas dos 80.
O diálogo relativamente interrumpido entre a Promoción de Enlace e a tradición
galega vai-se reiniciar na colaboración política e intelectual que estabelece un grupo
GALEUZCA
67