Nº 1991 - Asociación de Escritores en Lingua Galega
Nº 1991 - Asociación de Escritores en Lingua Galega
Nº 1991 - Asociación de Escritores en Lingua Galega
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Gutxi<strong>en</strong>go eta gehi<strong>en</strong>goar<strong>en</strong>tzako<br />
nobela<br />
MIKEL HERNANDEZ ABAITUA<br />
Gai bihurri honi ekiteko orduan, gehiagoar<strong>en</strong>tzako nobela eta gutxi<strong>en</strong>goar<strong>en</strong>tzakoa<br />
zer dir<strong>en</strong> ados jarri behar g<strong>en</strong>uke ezer baino leh<strong>en</strong>. Ugari saltz<strong>en</strong> <strong>de</strong>n nobela al<br />
da gehi<strong>en</strong>goar<strong>en</strong>tzakoa ala salm<strong>en</strong>ta-arrakastari begira idatzitako «best-seller»<br />
<strong>de</strong>lakoa? Ez dirudite oso egokiak irizpi<strong>de</strong> hauek, zer<strong>en</strong> diru asko irabazteko<br />
asmotan idatzi eta pot egit<strong>en</strong> du<strong>en</strong> nobela mordoa baitago, minoritariotzat hartu<br />
eta erruz saltz<strong>en</strong> dir<strong>en</strong> nobelak dau<strong>de</strong>n bezala.<br />
Baina ez noa itsas hondar gabe horretara sartzera, beste arrazoi batzur<strong>en</strong> artean,<br />
kontu horrek batere arduratz<strong>en</strong> ez nauelako. Askoz erakargarriagoa iruditz<strong>en</strong> zait<br />
gure artean bizirik dirau<strong>en</strong> polemika zaharra: gehi<strong>en</strong>goar<strong>en</strong> gustokoa izat<strong>en</strong> <strong>de</strong>n<br />
nobela errealista eta (<strong>de</strong>itura hoberik ezean) nobela eruditoa <strong>de</strong>i g<strong>en</strong>ezake<strong>en</strong>a<br />
aurrez-aurre jartz<strong>en</strong> ditu<strong>en</strong> eztabaida, alegia.<br />
Badirudi errealismoak polemiko izat<strong>en</strong> jarraitz<strong>en</strong> duela idazle eta kritiko<strong>en</strong><br />
artean, baina irakurleei ez zaie horrelakorik gertatz<strong>en</strong>, atsegin handiz onartz<strong>en</strong><br />
baitituzte lan errealistak. Idazle eta kritiko askor<strong>en</strong>tzat, or<strong>de</strong>a, errealismoa arruntegia<br />
da aintzat hartzeko. Idazle errealistek beti izan dituzte zailtasun handiak ber<strong>en</strong><br />
lanak serio har ditzat<strong>en</strong>. Kasu paradigmatikoa da Dick<strong>en</strong>s<strong>en</strong>a, XX. m<strong>en</strong><strong>de</strong>an oraino<br />
gaitzetsita zego<strong>en</strong>a bere herriko unibertsitate handi<strong>en</strong>etan. Gogora <strong>de</strong>zagun,<br />
halaber, Tom Wolfer<strong>en</strong> The bonfire of vanities-<strong>en</strong> argitarap<strong>en</strong>ak sortutako polemika<br />
eta Anthony Burgess bezalako idazleek egindako kritika gogorrak.<br />
Errealismoa, leh<strong>en</strong>dabizi, XIX. m<strong>en</strong><strong>de</strong>an pinturar<strong>en</strong> alorrean sortu zela gogoratzea<br />
kom<strong>en</strong>iko litzateke, nahiz eta iz<strong>en</strong> <strong>de</strong>segokia izan berau, zer<strong>en</strong> pintura Pizkun<strong>de</strong><br />
garaitik gutxi<strong>en</strong>ez ari baitz<strong>en</strong> errealitatea isladatz<strong>en</strong> (betidanik, egia esan). 1885ean<br />
gaitzetsi zizkion Gustave Courbet pintore frantsesari Parisko Saloiko tal<strong>de</strong><br />
aukeratzaileak Ornanseko lurperaketa eta Pintorea bere estudioan obrak, «arte<br />
frantseserako biziki kaltegarriak izan zitezke<strong>en</strong> joera haiek leh<strong>en</strong>-bait-leh<strong>en</strong><br />
lagatzeko» adierazt<strong>en</strong> ziotelarik, pintoreak berak A. Bruyas bere lagun babesleari<br />
idatzi bezala. «Duintasunik eza», «karikatura fe<strong>de</strong>gabe eta doilorra» izatea leporatu<br />
zitzaion; areago, pertsonai<strong>en</strong> gehiegizko zatartasuna egotzi ziot<strong>en</strong>. Izan ere, hau<br />
«ez da jadanik begietarako festa» (Delacroix), Erromantizismoar<strong>en</strong> lurperaketa<br />
baizik. Jakina <strong>de</strong>nez, Courbet-ek ez zu<strong>en</strong> etsi bere lanek sortutako gaitzesp<strong>en</strong>ar<strong>en</strong><br />
aurrean, eta zurezko eraikuntza bat eginarazi zu<strong>en</strong> Saloiar<strong>en</strong> Erakusketa<br />
Unibertsaletik gertuan, horrela zio<strong>en</strong> errotulu batez horniturik: «Errealismoaz. G.<br />
94 GALEUZCA
Change language