30.04.2013 Views

22. Estudios y rechiras arredol d´a lengua aragonesa y a suya ...

22. Estudios y rechiras arredol d´a lengua aragonesa y a suya ...

22. Estudios y rechiras arredol d´a lengua aragonesa y a suya ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

III TROBADA (UESCA-ALQUEZRA, 2001)<br />

siguir + ch trundio. "Las horas ven pasando" (p. 32); "Y siguié, siguié estregando<br />

hasta que la vié revivir y abrazase ta mi"" (p. 46); Tausín que siguiba chiflando<br />

¡y cómo! (levantaba nieu y tásamen se vieba..." (p. 47); "Agún siguiba<br />

tocando la campana" (p. 51); "[...1 y la sigue itando..." (p. 62); "Lo cura [..,]<br />

siguiba chilando" (p. 74).<br />

Terminatibas<br />

dixar de + infínitibo. "dixé de bailar" (p. 87). "dingún año [...] dixé de levarlo ta<br />

la bendición" (p. 48).<br />

lteratibas<br />

A perífrasis tornar á + infínitibo ye, con muito, a mes emplegata. Os exemplos<br />

en son abundans: torné a demandar e torneran a espalatiniar (p. 17), torné a<br />

chilar (p. 18), "no me tornes a fablar d'él" (p. 20), 'torno a alcanzar a la<br />

cabana" (p. 30), tornemos a vier (p. 43), torné a fablar e tornen a arrier (p. 48),<br />

tornaba a tirar (p. 50), torné a nevar (p. 62), torné a fatiar (p. 50), "tornas a<br />

calar la pata" (p. 117), e un luengo ezetra.<br />

Mixlals<br />

Dobligazión<br />

Ne b'ha dos modelos de perífrasis modals d'obligazión que luitan entre ers:<br />

aber á + infínitibo e aber de + infínitibo. Ista duplizidá la trobamos<br />

ya en a obra de Veremundo Méndez. 4 Manimenos, si nos apercatamos de<br />

as testimonias de os escritos d'autors mes antigos como Domingo Miral,<br />

taimen caiga pensar que a construzión aber á + infínitibo ye a mes chenuina<br />

en aragonés cheso e puede estar que en aragonés en cheneral<br />

tamién. Con tot e con ixo, somos luen de saper-nos os tientos de a custión<br />

dica que no tiengamos una gramática istorica de a nuestra luenga u, per<br />

o menos, estudios de frecuenzia d'iste e altros aspeutos en os autors abanditos.<br />

Ye prou frecuén a elisión de a preposizión (de e mes fazilmén á) en ista parella<br />

de perífrasis: "¿Qué ye lo que he saber?" (p. 70) e bels casos mes.<br />

En emos trobato en bels casos a forma aber que + infínitibo: "Y tú has que fer<br />

que asinas siga, aponderando" (p. 14); "heban que bailarla" (p. 86); "Y se ha<br />

que acabar" (p. 99). Per as trazas que traye, parex que siga una construzión<br />

que ha padexito as interferenzias d'una altra perífrasis : tener que + infínitibo.<br />

Una altra posibilidá ye deber + infínitibo: "Debié nacer pa estar pastor"<br />

(p. 31).<br />

De probalidá<br />

deber de + infínitibo. "Los peducos que m'has feito / has debiu de ferias mal"<br />

Ip. 116); "Mi padri, que por ixo debié de ferse cuentas..." (p. 136).<br />

Bi ha bella ocasión en a que as perífrasis modals d'obligazión e probalidá<br />

se trafucan. Asinas, per exemplo: "Astí baxo se veyen -masa negra- piponiando<br />

en una ovella espeñada que nuestra debe estar" (p. 30), en do, á despeito de l'ausenzia<br />

de preposizión, a perífrasis ye mes bien de probalidá.<br />

' Siempre que zitemos pasadles u lumers de pachinas de a <strong>suya</strong> obra nos seremos referindo á Veremundo<br />

Méndez Coarasa, Los míos recuerdos, Zaragoza, IFC, 1996.<br />

187

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!