30.04.2013 Views

22. Estudios y rechiras arredol d´a lengua aragonesa y a suya ...

22. Estudios y rechiras arredol d´a lengua aragonesa y a suya ...

22. Estudios y rechiras arredol d´a lengua aragonesa y a suya ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

III TROBADA (UESCA-ALQUEZRA, 2001)<br />

sica. A influyenzia ye, por consiguién, muito lexana en o tiempo, sin dembargo<br />

aparixe de traza cheneral en a temática por meyo de diferens conzeutos globals<br />

tais como a relichiosidá, filosofía, naturaleza...<br />

O haiku en Ozidén<br />

A restaurazión Meiji en 1868 no sólo trayó como consecuenzia l'ubriduría<br />

de o Chapón enta as enfluyenzias ozidentals, sino que tamién creyó un punto<br />

de partida en Cintres de os propios países europeyos por a cultura chaponesa,<br />

pos os entrecambeos d'informazions dica allora eban estato cuasi menimos.<br />

En o que períoca y mos intresa <strong>arredol</strong> de o haiku, Henderson lo esplicó<br />

asinas: "A forma haiku ye singularmén chaponesa, pero creigo con a mayor firmeza<br />

que tiene carauteristicas que traszienden as mugas e cletas de o luenguache<br />

e a nazionalidá, fendo-la apta ta ocupar un puesto espezial entre as formas<br />

de a poesía ozidental".<br />

A continazión e creyendo-Io combenién feremos una gambadeta sobre as<br />

diferens luengas ozidentals que alportoron, creyoron e treballoron a forma<br />

haiku en a literatura de os suyos respeutibos países:<br />

Haiku en inglés:<br />

As primers enfluyenzias las trobamos en o poeta B. H. Chamberlain; sin<br />

dembargo debemos á la colla clamata de os "imachinistas", creyata <strong>arredol</strong> de<br />

1910 por barios poetas ingleses y americanos, o primer intento serioso d'asimilar<br />

en ozidén a filosofía de o haiku. Ista colla de poetas endrezó a <strong>suya</strong> busqueda<br />

enta una simplificazión de a espresión: quereban una poesía muito más<br />

ochetiba, sin grans elaborazions inteleutuals.<br />

D'ista colla imachinista destacan os nombres de Ezra Pound, americano e<br />

cofundador, y Amy Lovell, poetisa tamién americana que se chunió más tardi.<br />

Tamién caldría adibir á D. H. Lawrence u James Joyce. En toz trobamos poesías<br />

prosimas en a forma (e una mica menos en a temática) á o haiku.<br />

Haiku en franzés:<br />

Os poetas franzeses abordaron a nueba forma poética con intrés. Ye curioso<br />

o feito de que a parola haikai aiga prebalezito en o gusto franzés donde fa no<br />

guaire poco por denzima de a más moderna como ye haiku. Ya en 1905 trobamos<br />

una chicota colezión de haikai a cargo de o poeta L. Couchoud. Tamién son<br />

importans e de reseñar as contrebuzions de Julien Vocance, d'escritors como<br />

Robert Davezies, Serge Brindeau u Jacques Ferlay.<br />

Haiku en portugués:<br />

En Portugal trobamos a fegura de Camilo Pessanha, que introduze a forma<br />

a prenzipios de o sieglo dende a <strong>suya</strong> faszinazión por a cultura oriental. Sin<br />

dembargo ye Brasil do, a partir de os pioners Afránio Peixoto e Ghilherme de<br />

Almeida, o haiku se cautiba con más intrés.<br />

Haiku en castellano:<br />

A enfluyenzia de o haiku ha dixato a <strong>suya</strong> presenzia en un importan<br />

lumero tanto d'obras como d'autors. Si bien escritors clasicos españols como J.<br />

R. Jiménez e F. García Lorca nunca escribioron haiku propiamén ditos, sí trobamos<br />

buenos exemplos en atros españols como A. Machado, J. J. Domenchina,<br />

281

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!