30.04.2013 Views

22. Estudios y rechiras arredol d´a lengua aragonesa y a suya ...

22. Estudios y rechiras arredol d´a lengua aragonesa y a suya ...

22. Estudios y rechiras arredol d´a lengua aragonesa y a suya ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

A temática en Pumas en a zenisa,<br />

de Francho Nagore<br />

Luis Pietro Broto Usieto<br />

Consello d'a Fabla Aragonesa<br />

En 1984 aparixe a terzera obra de Francho Nagore, Purrias en a zenisa.<br />

Con iste poemario remataba una triloxía que empezipió en 1971 con Sospiros<br />

de l'aire' y continó en 1977 con Cutiano agüerro.'<br />

Anque a eboluzión poética, lingüistica y mesmo temática ye ebidén, cal<br />

parar cuenta que bi ha coinzidenzias temáticas. Más que más ixa mena de simbiosis<br />

entre luenga y esprito: si a luenga s'eslangue, se muere, l'esprito tamién.<br />

A luenga ye una bibenzia tan intima, tan interior que o suyo estato afeuta<br />

direutamén l'estato animico de o poeta. 3<br />

Tampó no cal olbidar que ista mesma ideya se reflexa en obras como No<br />

deixez morir a mia hoz d'Anchel Conté,' qui, chunto a Nagore, son os iniziadors<br />

de a poesía muderna en aragonés. Poesía que chila y plora por una fabla, una<br />

luenga, que ye morindo y reclama o suyo puesto en a soziedá, a <strong>suya</strong> boz y a<br />

<strong>suya</strong> mesma esistenzia.<br />

Pero, antiparti, Purrias en a zenisa no ye sólo que ixo: un ploro por a situgazión<br />

de l'aragonés; sino que tamién quiere espechicar en o fundo de a condizión<br />

umana, en a soziedá en a que l'autor bibe y en o suyo propio interior.<br />

Ta desembolicar tot iste tarabidau esistenzial, l'autor recurre una begata<br />

par d'atra á imáchens, á símbolos que son dezaga de a reyalidá. Una reyalidá<br />

que parixe no fer-le mica de goyo; una reyalidá difízil ta ra <strong>suya</strong> gran pasión: a<br />

luenga <strong>aragonesa</strong>, a "fabla" <strong>aragonesa</strong>, como contino bi aparixe escrito.<br />

E ixa reyalidá no son que as zenisas de o tetulo. Pero encara bi'n ha de purrias,<br />

pumas que cal aprobeitar. Ixe ye o gran deseyo:<br />

De as zenisas caliens<br />

se fazié un calibo;<br />

de o calibo<br />

surtión un diya pumas;<br />

' Nagua, Francho. Suspiras de taire. Zaragoza, CAZAH, 1971.<br />

Nagore, Francho. Cutiano aguerrí!, Zaragoza, Porvivir Independiente. 1977.<br />

' Ta enamplar ista ideya. se belga Crespo. Ángel, IAI nuera pttesta en aragonés, Uesca. CFA, 1997.<br />

' Conté. Ancho!, A'o tleixez morir a mia boz (2 a edizión enampladnl, Uesca, CFA, 1985.<br />

213

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!