me dan les señores on<strong>de</strong> voi trabayar <strong>de</strong>llos díes: iSinun fuere por eso andaben en cueros! Coses usaes quelos rapacinos d'elh yá nun quieren poner.. . ~ U~OS contanto y otros ensin nada! ¡El mundu ta mal repartíu!CURA: -El mundu ye <strong>la</strong> maravil<strong>la</strong> <strong>de</strong> les maravilles y l'homefoi fechu al semeyu <strong>de</strong> Dios. iNun digas herexíes,muyer! iYes una revolucionaria, una orgullosa! Siemprehebio ricos y probes. Y arrepara'n que, <strong>de</strong>lles veces, yepior ser ricu que probe. El que más tien, el que mayorcargu <strong>de</strong>sempeña nesti mundu, más estorbises tenrá paxubir, más lloñe quedará <strong>de</strong>l ciellz. Confórisate, mxyer.Vive colos güeyos puestos en Xesús crucificáu. Y tenráspaz.MUYER: -Nunye lo mesmo predicar que dar panoyes,señor Cura. Pa saber lo que ye hai que pasar per ello.Nun tengo paz nin siento nada <strong>de</strong> lo qu'usté me diz. (Faciendo<strong>la</strong> siñal <strong>de</strong> <strong>la</strong> cruz). iQue Dios me perdone si peco!jLo único que siento ye esta gran revoltura medrar,finchar equí dientru! iNun puedo más! iDen<strong>de</strong> rapacinaque-y escucho esi sermón, señor Cura! Ye'l mesmu requiloriuque-y dicía a mio madre, que Dios tenga na.. .CURA: -Lesmesmes pal<strong>la</strong>bres. La Ilesia nun camuda, yeetenra. i«Per saecu<strong>la</strong> saeculorum»! Piedra fita, techuseguru. Morrió comu una santa, to madre. Sigue'l soexemplu y nun-y guiñes el güeyu al Degorriu. (Sonsacando).¿Qué ye lo que tienes, fiya? Tas cambiada, nótoterara. . .MUYER: T o i ruina. Ye <strong>la</strong> vida.CURA: -La to vida, que yo sepia, nun ye nin pior nin meyor<strong>de</strong> lo que foi siempre.. .?!MUYER: -¡Poreso mesmo! Acasu, acasu camudara yo:Agora oigo'l radio, <strong>de</strong>lles veces veo <strong>la</strong> televisión, escucholo que fa<strong>la</strong> <strong>la</strong> xente nes cais, veo pasar les manifestaciones... ¡Co<strong>la</strong> <strong>de</strong>mocracia <strong>de</strong>prendí munches coses, señorCura! Yo fui poco a escue<strong>la</strong>, pero nun soi tan burra:Cuéstame trabayu caltriar bien les coses, pero <strong>de</strong>mpuéssalgo con ello. La <strong>de</strong>mocracia fexo abrir los güeyos a.. .CURA (interrumpiendo cabriáu): -iLa<strong>de</strong>mocracia, <strong>la</strong> <strong>de</strong>-mocracia! iNun tas nel confesonariu? iYa tardaba esiretortoriu <strong>de</strong> <strong>la</strong> dichosa <strong>de</strong>mocracia! Déxate <strong>de</strong> babayaesy <strong>de</strong>prendi a sortiar les trampes <strong>de</strong>l Diañu. Mira quenun ye oru tolo que relluz.. . ¿Cambies lo que ye etenroy firme polo que nun ye más que figuraciones? iVá1-gate Dios, muyer! ¿Qué mos trixo <strong>de</strong> bono <strong>la</strong> dichosa<strong>de</strong>mocracia? Güelgues, guerra nes ánimes, pocu respetu aI'autoridá, l<strong>la</strong>dronizu y in<strong>de</strong>cencia; e1 trunfu aparente<strong>de</strong> los enemigos <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ilesia. . . i i Carapio co<strong>la</strong> <strong>de</strong>mocracia!!¿Pa qué te valió a ti <strong>la</strong> <strong>de</strong>mocracia??MUYER (aporfiando:: -1ndanun me valió. iPero pue queque me valga!. . . Nun quiero siguir viviendo comu lo ficihasta agora. Nun ye xusto. La Sra. Mariana dizme que.. .CURA (interrumpiendo): -¿Quiénye esa Mariana?MUYER: -Una bona señora. Fa<strong>la</strong> comigo, trátame comua una igual. Dizme coses que m'abulten verclá, coses <strong>de</strong>razón. Préstame muncho oyi<strong>la</strong>. Ayúdame a camudar <strong>la</strong>mio vida.. . jPorpe <strong>la</strong> mi0 vida va <strong>de</strong>scarri,<strong>la</strong>da, señorCura!CURA: -iOn<strong>de</strong>MUYER: -TrabayoCURA: -¿VienMUYER: -Non,<strong>la</strong> conocisti?a misa?na so casa los llunes. Ye profesora.señor; nun vien.. . El<strong>la</strong> nun ye católica.Pero respeta a los que sí son; nun-y quita a nai<strong>de</strong> mevaiga. Dizme que soi una muyer comu les otres.. . Yo,<strong>de</strong>lles veces, dame por pensar que si seré un sacu patatespodres. o un caxón <strong>de</strong> basura ... cuandu me sientomás dispreciada, más perdida. Yá pensé'n matame.. .iQ~e Dios me perdone! (presinándose). La señora Maria-na diz que'l mio paisanu tien que respetame, que yonun tengo drechu a aguanta-y les sos barbaridaes. ..iNun puedo. señor Cura! El<strong>la</strong> diz que si nun cambia,que me separte d'él.. .CURA: iPa qué? ¿P'andar <strong>de</strong>mpués dando'l pingu, cuánducon ún cuándu con otru? ¿Y los tos fiyos?
MUYER: iYe polos fiyos polo que yo quiero camudar <strong>de</strong>vida, señor Cura! La mio casa, d'esta manera, mal exempluye pa ellos. (Firme). Tocante a eso d'andar <strong>de</strong> pingucuándu con ún cuándu con otru.. . justé perdone, peronun fai xusticia comigo: Sabe perbién que yo mi muyer<strong>de</strong>cente, muyer honrada; sabe perbién qu'enxamás nunanduvi con más homes que col míu!. . .CURA (amansando, cambayando): -Tienesrazón, fiya, yeverdá: Siempre fuisti una muyer comu Dios manda yuna bona muyer pal to pmbe home. jPerdóname, po<strong>la</strong>mor <strong>de</strong> Dios! Si te dixi esto ye poi munchu apreciu qxete tengo: Conózcote <strong>de</strong>n<strong>de</strong> piquiííina y enantes <strong>de</strong> quetú vinieres a'l mmundu yá confesaba yo a <strong>la</strong> santa que yerato madre. iYe cornu si fueres <strong>de</strong> <strong>la</strong> mio familia! (Camudando,sonsacando). Pero ... dime, fiya, esa tal señora... <strong>la</strong> Mariana.. . el<strong>la</strong> ;.ta metía'n política?MUYER: Y ecomunista. Dizlo el<strong>la</strong> mesma.CURA (saltando <strong>de</strong>l asientu): -¿Y nun te da mieu? iYálo vía yo vinir!. .. ~ Fux~ d'el<strong>la</strong>, ñeña, fuxi d'eUa: Ye <strong>la</strong>to ánima y <strong>la</strong> <strong>de</strong> los tuyos lo que tas poniendo'n peligru!iFiixi d'el<strong>la</strong>! Nun te <strong>de</strong>xo que trabayes más nesacasa. Yá t'alcontraré yo otra patrona, nun t'esmueles:Mañana falo yo con D.a Felipa Cuetc-Reperoso, que ye<strong>de</strong> 1'Ación Católica. iTú tas en peligru, fiya! i Ai, Señor,una d'eses.. .!MUYER (liorando, apavuriada): -¡Perosi el<strong>la</strong> nun me faimás que favores; siempre foi bona pa comigo y pa colosmios fiyos ... ?!CURA: -iTáutica,fiya; zuna p'apañate! ¿Entós tú, unabona católica, tienes tratu con una comunista? iAi, fiya,qué peligru más gran<strong>de</strong>! Menos mal que me lo cuntasti.Foi 1'Espíritu Santu que t'aliurnbró ... iUna d'eses,ahhh! . . .MUYER (<strong>de</strong>sesperada): -iPerovida col mio paisanra!yo nun soi quién a facerCURA: -Fa<strong>la</strong>. Nun tengas reparu. Tas nel confesonariu.¡Qué ye lo que te fai'l to maridu?MUYER: -Dame vergoña.. .CURA: -Que nun te <strong>de</strong>a. Alcuérdate qu%as facer una bonaconfesión. ¡Ha<strong>la</strong>, échote una manina!. .. ¿Son coses<strong>de</strong> ... sesu ..., na cama?CURA: -Pero...lnun ye comu sd'avezu?CURA: -Comprendo.face-y- coses sesrxales co<strong>la</strong> h a ?i Vamos, ánimu! . . . i EUi oblígate a. . (pausa). Mira, escu-CURA (daqué <strong>de</strong>cecionáu): ~Entós?.cha, ielli quier tener re<strong>la</strong>ciones contigo.. . per <strong>de</strong>trás?MUYER: -Sí, quier.. .CURA (con gayo<strong>la</strong>): -iAh,xeste?ye eco! (Pausa). Y tú, ¿dé-RIUYER: -Non ¡Pero elli zúrrame, oblígame!CURA: -Si elli t'obliga nun tienes culpa, nun peques.iAcabó~e! Lo que nun pue facer ye trebeyar con elli,¿entien<strong>de</strong>s? Nun pue<strong>de</strong>s gociar con eses coses qu'elii tefai. ¿Tienes más pecaos?MUYER: -YOnun lu aguanto.CURA: -¿Por qué? ¿Po1 amor d'eso? ... Aguanta, fiya, tenpacenci,a. Elli ye'l to maridu, a <strong>la</strong> Uuz <strong>de</strong> los homes y<strong>de</strong> Dios. Aguanta, <strong>de</strong>fendi <strong>la</strong> to familia.MUYER: -iPeroma!téngo-y ascu, cuandu toi con él.. . na ca-CURA: -Sufrencia, fiya, Pá~a-~os a munches lo qu'a ti.Nun cui<strong>de</strong>s que yes <strong>la</strong> única. ¡Reza, réza-y muncho aNuestra Señora, virxen y madre! El to home diote cuatrufiyos. Atinó bien no que cinca al fin principal <strong>de</strong>lmatrimoniu. Ye abondo. El restu póneslu tú y Dios nuestruSeñor. ¡Reza, fiya, verás cómu t'alivia! Nesos mo-
- Page 5 and 6:
La presencia de la llingua nos rnu
- Page 8 and 9:
Una encuesta Ilinguística nel sieg
- Page 10 and 11:
29 .O) i Qué consecuencies importa
- Page 12 and 13:
Herr 13, encontiando l'esporpolle d
- Page 14 and 15:
de Bouhours, qu'esborria la distinc
- Page 16 and 17:
es xoncíes a un llinguax francu, p
- Page 18:
grupu humán nel que la llingua ye
- Page 21 and 22:
2. Na marina oriental asturiana rep
- Page 23 and 24:
«juntos y unánimemente dijeron: Q
- Page 25 and 26:
13) La Moría (Llanes):Barriu d,e l
- Page 27 and 28:
Siend,o abondos los exemplos del to
- Page 29 and 30:
Per otra parte, estos testimonios a
- Page 31 and 32:
que poder iguar aquellos; de mou es
- Page 33 and 34:
otra mora - more, de non fácil int
- Page 35 and 36:
c 1 a v i c u 1 a > llavía (Llena)
- Page 37 and 38:
qu'enantes señalé na llingua. D'o
- Page 39 and 40:
gurada por circunstancias política
- Page 41 and 42:
4.-¿Sedesprende una consecuencia?D
- Page 43 and 44:
presente d'e la lengua. En efecto,
- Page 45 and 46:
en el extranjero, se instaló en Ca
- Page 47 and 48:
ta sociolingüística en todo el Pr
- Page 49 and 50:
Vieyu altu alemán: sten (stan). Vi
- Page 51 and 52:
a prehistórica n7Asturies7 preindo
- Page 53 and 54:
(n > nn > E) con ciarru de la e en
- Page 55 and 56:
Celta-bretón: barf 'barba'. Llítu
- Page 57 and 58:
11.-CONTAMÍN ('CONTAP'IINATIO') DE
- Page 59 and 60:
le lleonés. FALISGA < fauvent)isca
- Page 61 and 62:
26.-ASTURIANU: GUARAR pro GORAR ( G
- Page 63 and 64:
Esti sistema na crianza de pallabre
- Page 65 and 66:
doropéu ten-/tan- 'estirar', 'este
- Page 67:
Llatín-asturianu: YA < et (casteil
- Page 70 and 71:
nel!a tamién 10s fitotopónimos de
- Page 72 and 73:
les. Pertenez a éste últimu. 'Hai
- Page 74 and 75:
entá quedan restos de lo ,que foi
- Page 76 and 77:
iLArtosina ya Artedal ufiertan una
- Page 78 and 79:
llinguas xermánicas. Ya d'orixen d
- Page 80 and 81:
z g ; 3E K . M WO'Z k cjC O c dam 3
- Page 82 and 83:
La cibiella ya una atadura feita pr
- Page 84 and 85:
a. La Fayona: Monte, nlUrria.b. El
- Page 86 and 87:
d. Suffresnu: Prau, tierra, El Cout
- Page 88 and 89:
i a 64, ta presente nel nome .dlun
- Page 90 and 91:
LIV. MIXACANEl mixacán ou meixacá
- Page 92 and 93:
dente. En Somiedu güei yá nun se
- Page 94 and 95:
Ya probable que 1 ya a vengan d'un
- Page 96 and 97:
-ada < - a tu m, - a t a m val tami
- Page 98 and 99:
touza); lleonesas ya aragonesas (to
- Page 100 and 101: .SS A 9z.z 'd '.U .o :ape!l3 .yy'9E
- Page 102 and 103: del Arca, gestada en ambientes no o
- Page 104 and 105: matúrgicas con la tierra humedecid
- Page 106 and 107: Texto de la Crónica Rutenm:(Segund
- Page 108 and 109: 'PPZ 'd '(986L 'l!P3) se!JWW :-!J9S
- Page 110 and 111: Cintu. ElColgaes de la sierra La Fa
- Page 113 and 114: La vía del CintuLos LlanosLa Mozqu
- Page 115 and 116: humancs, aunque se conceptualicen c
- Page 117 and 118: familia con documentación tanto hi
- Page 119 and 120: 4. Cuatro hablaron en presente y do
- Page 121 and 122: pensaciones, en dinero y especies,
- Page 123 and 124: sólo no son incompatibles, sino ne
- Page 125 and 126: ción de la propia ralidad. Esta ve
- Page 127 and 128: cue~ztio, que val pa tener pol cumb
- Page 132 and 133: LLETRES VIEYESCarta de 188~En marzu
- Page 134 and 135: duras, ij nó ,dice có la su" alta
- Page 136 and 137: messura de la Ilingua. E 9 mUchu y
- Page 138 and 139: á ñeruássu, facen el cuchu pa cu
- Page 140 and 141: Campanes les de Toledu:Rollu el de
- Page 142 and 143: vn seruiciu al tené cuEta del babl
- Page 144: i háto comu hacienda, llamaos ási
- Page 147 and 148: TRESS NOTES D'AMORÑidies les palla
- Page 149: ti y polos tos fiyos, que tienen al
- Page 153 and 154: lo soilutos): -Perdóneme,padre; se
- Page 155 and 156: porque esti tipu de «shows» (desa
- Page 157 and 158: TRAVESTI: Nun puedo. Yeren muyeres.
- Page 159 and 160: niéndose). Siga. Pero seya breve.
- Page 161 and 162: nin muyer, voi quedar una risión,
- Page 163 and 164: cia, muncha gracia! ¿Entendederes
- Page 168 and 169: CARTA OFICIAL A LA R.A.E.Ilmo. Sr.
- Page 170 and 171: -$4: p;.*1UTe a s3-e'~8 3'Si! o * g
- Page 172 and 173: Dende'l pasáu mes d'mhobre «La Vo
- Page 174 and 175: Telvino González, Evanxeliu de Sm
- Page 176 and 177: y los homes quixeren más les teneb
- Page 178 and 179: Hui dellos años, mumhos de nós, d
- Page 180 and 181: Tamos falando de diferencies ente l
- Page 182: nun tenga muita importancia, con ou
- Page 185: ACABÓ D'EMPRENTASENOS TALLERESARTE