CURA: -¿CuántoTRAVESTI: -Unosva que nun se confesaba?cuatru meses. Toles selmanes pensaba'ncofesame, pero Tony nun me <strong>de</strong>xaba, ríase <strong>de</strong> min y unavez hasta me dio un castañazu, ¡el burru d'él!. . . Ya love, padre; él nun ye creyente, ye atéu ...CURA (enfurruiíáu): -¿Quiénye esi Tony?TRAVESTI (tatabiel<strong>la</strong>ndo): -Yera.. . Yera'l mio.. .CURA: -Comprendo.. . ¿ Esi home vivía con usté?CURA: -¿Yanun vive?TRAVESTI (atristayáu): -Marchó; <strong>de</strong>xóme.. .CURA: -Meyor;ansina pue entamar una vida nueva.TRAVESTI: --¡YO sufí muncho por culpa esi home! Yeun disgraciáu, un <strong>de</strong>spegáu, un traicione ni... juna bicha!... Y <strong>la</strong> probe aguantába-y les borracheres, pagába-ylos pufos.. .CURA (impaciente): -¿LaTRAVESTI: -Laprobe <strong>de</strong> quién?probe <strong>de</strong> min, padre. jDába-y10 too, toloque ganaba! Y él zurrábame, dispreciábame, escarnecíamey engañábame coles otres. ..CURA (con <strong>de</strong>s<strong>de</strong>xu involuntariu): -¿Quéres o homes?otres? ~Muye-TRAVESTI: -Muyeres, muyeres <strong>de</strong> verdá ... iDe ser conhomes yo nun sufriera tanto!. ..CURA: -NunTRAVESTI (cenciel<strong>la</strong>): -Yediga eso, jalcuérdase <strong>de</strong> ón<strong>de</strong> tamos!verdá.CURA: -Ta bien, ta bien. ¿La xuntanza con esi home aoa-Ese, nun ye verdá? ¿Acabóse dafechu, non?TRAVEST.~: -Él l<strong>la</strong>rgóme. Dexóme na cuneta. Yera mduaquel home. Pero a min gustábame muncho. iTrabayabapa 8, vivía ná más que pa él!CURA: -Tabien que trabaye. Eso será un ban sofitu pasi quier en<strong>de</strong>rechar. (Dulda <strong>de</strong> sutrucu). ZTrabayu seriu,espero?. . .TRAVESTI (saliéndo-y los collores): -Losclientes ríense,pero a min paezme que'l mio trabayu ye seriu. Ta c<strong>la</strong>roque les presones <strong>de</strong> fuera, vamos, les madres <strong>de</strong> familia,los burgueses <strong>de</strong> media te<strong>la</strong> xulguen lo contrario; pero<strong>la</strong> pura verdá ye otra. jKai que tar ncUo pa saber lo difícilque ye! . . .CURA (cortando): -Porfin gen qué trabaya?TRAVESTI: Trabayo nuna «bite» <strong>de</strong> travestis: iNun ye<strong>de</strong>nguna vergoña! Soi «ve<strong>de</strong>te» nos .s«shows»: Canto,bailio, cuento chistes ... jNuna hora y media pongo yquito trenta vestíos! ¡ESO nun lo fai una cualquiera!. . .Soi <strong>la</strong> segunda <strong>de</strong>l cartel: «La Bel<strong>la</strong> Franqoise)). N'Uviéuto<strong>la</strong> xente me conoz.CURA (Ilimpiando'J xudu): -jDios míu, Vimen Santa!. . .¡¿Y l<strong>la</strong>ma a eso trabayu?TRAVESTI: -Yeun arte perdifícil. Poques algamen <strong>la</strong> mioperfeción. Hai que tener bon gustu, cuerpu, maxín, saberbaxar una subidoria, saber sonrise.. . «charme», jtalentu!.. . El talentu ye un don raru, en cualuquiera arteque seya. Pue que yo lu tenga. Un empresariu francésque me vio, contratóme voláu, pa <strong>la</strong> prósima temporada.jSi nun hai novedá, si esti suañu va p'a<strong>la</strong>ntre, seré <strong>la</strong>primera asturiana «travesti» qu'actúe 'n París! iY crea.padre, qu'esti empresariu nun tenía por min <strong>de</strong>ngún interés.. . priváu; porque él ye normal, venía co<strong>la</strong> muyery un fiyu yá gran<strong>de</strong>. jAi, púnxime tan contenta, tanemocionada; casi me <strong>de</strong>smayo!. . .CURA: -Ta bien, ta bien. ¿Y va muncha xente a eses ...funciones?TRAVESTI: -iAi,Dios, asgaya! iN~n quería más que loviere usté! . . . ¡Perdón, padre! ! . . . Pero ye verdá: El «travesti»ta <strong>de</strong> moda. Y a min paezme que too esto, estigran movimientu, vien <strong>de</strong> cincu o seis años p'acá. Sí,
porque esti tipu <strong>de</strong> «shows» (<strong>de</strong>saxerando <strong>la</strong> pronunciacióninglesa) empecipiaron a vese <strong>de</strong>n<strong>de</strong> que vieno <strong>la</strong><strong>de</strong>mocracia.. .CURA: -Nun digo que non! iFoi una d'eses preciosesllibertaes conquistaes!TRAVESTI (siguiendo): -Mesmamente les que faen <strong>la</strong> carrera,les probines, nun s'atrevíen a trabayar ansina, vestíesacordies co<strong>la</strong> so verda<strong>de</strong>ra ñatura, hasta que nunvieno <strong>la</strong> <strong>de</strong>mocracia: Antes andaben con mieu a <strong>la</strong> po-Zicia, a los chulos, a les muyeres celoses. .. iCualquieras'atrevía! iPolo menos. el trabayu taba garantizáu! Porembargu agora ye por <strong>de</strong>más: iXailes a embute, rlestrosd'elles !iNun hai más que ver el barriu vieyu pe<strong>la</strong>nueche! iAi, Dios, nun sé por qué, pero paécenme camelies!Y hailes guapes~ . .CURA (cortando): -TaTRAVESTI: -Elles,bien, ta bien; toi enteráu.les probines, tán en guerra con noso-tros, les <strong>de</strong> les «boites». iY tienen razón les probes!iElles al agua y al aire, espuestes a les mof<strong>la</strong>naes <strong>de</strong>lprimer vaina que pase.. . y nós, bien vestíes y bien comíes,cortexaes polo más fino d'Uviéu! iSiéntense discriminaesy protesten, c<strong>la</strong>ro! jh qu'elles nun sabenye que1 sesu namás nun ye abondo: Pa llegar a una«boite», a un «show», hai que ser artista. iNun val unacualquiera!. . . iPero elles nun se dan <strong>de</strong> cuenta, son mássimp<strong>la</strong>yes; ye muncha <strong>la</strong> diferencia! iEnte los nuestrosveceros, allá na «boite», tenemos banqueros, aristócrates,artistes, coroneles, alcal<strong>de</strong>s y hasta ministrinos! iYe <strong>la</strong>gloria!CURA (con noxu, referviendo ente dientes): -iSodomaGomorra!TRAVEST~ (que nun ta<strong>la</strong>nta): -iCÓmu diz? (Sigue). iAq~elloye I'acabóse! iNun se lo figura, padre!: Cada nuecheva más xente, por más que <strong>la</strong> Dominique (<strong>la</strong> Dominiqueye <strong>la</strong> patrona <strong>de</strong> <strong>la</strong> «boite», <strong>la</strong> nuestra esplotadora) ...anque <strong>la</strong> Dominique xuba'l preciu les entraes y les consumiciones!¿Cuida que miento?. .. Raru ye'l día queynun tengamos ente'l nuestru públicu a dos, tres o máspersonali,daes, dkses que salen retrataes nos periódicos:Ayer pe<strong>la</strong> nueche tuvo.. .CURA (interrumpiendo): -Ta bien, ta bien. Nun tien porqué dicir ñomes. Esti nun ye llugar pa ello.TRAVESTI: -Perdón,Hada!padre, tien to<strong>la</strong> razón. ¡Boca pies-CURA: -Ye meyor ansina. Agora, escúcheme atentu yarrespuéndame sinceramente: Nesa casa on<strong>de</strong> trabaya,i~aiás se carita y se bail<strong>la</strong>, oiin hai prostitirci¿ín?TEAVESTI: --4ntes< Agora ta meyor. Ñostante, <strong>de</strong>lles veces... iTamién nosotres tamos solicitaes, tamién mos danel requiloriu!. .. Les más nueves nun se resisten y.. .Comprén<strong>de</strong>se, inun ye verdá? Ñostante <strong>la</strong> Dominique,nesi puntu, ye abondo reuta y siempre le repren<strong>de</strong> y lesamenaza con echales. iPero elles, les más mows, son ambiciosesy ellos son bien emperchaos, ricos, importantes!Yo discúlpoles. Entavía <strong>la</strong> selmana pasada, el señor Con<strong>de</strong><strong>de</strong> ...CURA: -Yá-y dixe que nun tien que dicir ñomes, comprometerfamilies illustres, emporcar co<strong>la</strong> troya <strong>la</strong> corruciónfigures nacionales empeñaes en salvar España. nectostiempos <strong>de</strong> tantu peligru! ¡Una hora <strong>de</strong> p<strong>la</strong>cer o <strong>de</strong>fulixa allocada nun quita pa qu'eses presones tean xugandoun papel perimportante nel nuestru país! ;,Entien<strong>de</strong>?iSecretu profesional, si quier! Dempués d'estaconfesión queda oblipáu a cal<strong>la</strong>r. inTada <strong>de</strong> ñomes! Devencer los enemigos <strong>de</strong> <strong>la</strong> nuestra fé. a estes hores Españayera un imecsu cementeriu cubiertu con c<strong>la</strong>vos<strong>de</strong> sangre. Por tanto, boca piesl<strong>la</strong>da, dientes pretos y nun<strong>de</strong>xe escapar un solu ñome <strong>de</strong> tulos que pasen per esacasa. Queda sacramentalmente oblipáu al silenciu. Y, agora.vamos a los pecaos. Arrespuenda: ¿Ye o nun yeun prostitutu?TRAVESTI: -Fui. De más moza fui prostituta. iY bienque m'arrepiento, padre! iPero taba solina nel mundu,ensin dineru, ensin familia que m'amparase, ensin ami-
- Page 5 and 6:
La presencia de la llingua nos rnu
- Page 8 and 9:
Una encuesta Ilinguística nel sieg
- Page 10 and 11:
29 .O) i Qué consecuencies importa
- Page 12 and 13:
Herr 13, encontiando l'esporpolle d
- Page 14 and 15:
de Bouhours, qu'esborria la distinc
- Page 16 and 17:
es xoncíes a un llinguax francu, p
- Page 18:
grupu humán nel que la llingua ye
- Page 21 and 22:
2. Na marina oriental asturiana rep
- Page 23 and 24:
«juntos y unánimemente dijeron: Q
- Page 25 and 26:
13) La Moría (Llanes):Barriu d,e l
- Page 27 and 28:
Siend,o abondos los exemplos del to
- Page 29 and 30:
Per otra parte, estos testimonios a
- Page 31 and 32:
que poder iguar aquellos; de mou es
- Page 33 and 34:
otra mora - more, de non fácil int
- Page 35 and 36:
c 1 a v i c u 1 a > llavía (Llena)
- Page 37 and 38:
qu'enantes señalé na llingua. D'o
- Page 39 and 40:
gurada por circunstancias política
- Page 41 and 42:
4.-¿Sedesprende una consecuencia?D
- Page 43 and 44:
presente d'e la lengua. En efecto,
- Page 45 and 46:
en el extranjero, se instaló en Ca
- Page 47 and 48:
ta sociolingüística en todo el Pr
- Page 49 and 50:
Vieyu altu alemán: sten (stan). Vi
- Page 51 and 52:
a prehistórica n7Asturies7 preindo
- Page 53 and 54:
(n > nn > E) con ciarru de la e en
- Page 55 and 56:
Celta-bretón: barf 'barba'. Llítu
- Page 57 and 58:
11.-CONTAMÍN ('CONTAP'IINATIO') DE
- Page 59 and 60:
le lleonés. FALISGA < fauvent)isca
- Page 61 and 62:
26.-ASTURIANU: GUARAR pro GORAR ( G
- Page 63 and 64:
Esti sistema na crianza de pallabre
- Page 65 and 66:
doropéu ten-/tan- 'estirar', 'este
- Page 67:
Llatín-asturianu: YA < et (casteil
- Page 70 and 71:
nel!a tamién 10s fitotopónimos de
- Page 72 and 73:
les. Pertenez a éste últimu. 'Hai
- Page 74 and 75:
entá quedan restos de lo ,que foi
- Page 76 and 77:
iLArtosina ya Artedal ufiertan una
- Page 78 and 79:
llinguas xermánicas. Ya d'orixen d
- Page 80 and 81:
z g ; 3E K . M WO'Z k cjC O c dam 3
- Page 82 and 83:
La cibiella ya una atadura feita pr
- Page 84 and 85:
a. La Fayona: Monte, nlUrria.b. El
- Page 86 and 87:
d. Suffresnu: Prau, tierra, El Cout
- Page 88 and 89:
i a 64, ta presente nel nome .dlun
- Page 90 and 91:
LIV. MIXACANEl mixacán ou meixacá
- Page 92 and 93:
dente. En Somiedu güei yá nun se
- Page 94 and 95:
Ya probable que 1 ya a vengan d'un
- Page 96 and 97:
-ada < - a tu m, - a t a m val tami
- Page 98 and 99:
touza); lleonesas ya aragonesas (to
- Page 100 and 101:
.SS A 9z.z 'd '.U .o :ape!l3 .yy'9E
- Page 102 and 103:
del Arca, gestada en ambientes no o
- Page 104 and 105: matúrgicas con la tierra humedecid
- Page 106 and 107: Texto de la Crónica Rutenm:(Segund
- Page 108 and 109: 'PPZ 'd '(986L 'l!P3) se!JWW :-!J9S
- Page 110 and 111: Cintu. ElColgaes de la sierra La Fa
- Page 113 and 114: La vía del CintuLos LlanosLa Mozqu
- Page 115 and 116: humancs, aunque se conceptualicen c
- Page 117 and 118: familia con documentación tanto hi
- Page 119 and 120: 4. Cuatro hablaron en presente y do
- Page 121 and 122: pensaciones, en dinero y especies,
- Page 123 and 124: sólo no son incompatibles, sino ne
- Page 125 and 126: ción de la propia ralidad. Esta ve
- Page 127 and 128: cue~ztio, que val pa tener pol cumb
- Page 132 and 133: LLETRES VIEYESCarta de 188~En marzu
- Page 134 and 135: duras, ij nó ,dice có la su" alta
- Page 136 and 137: messura de la Ilingua. E 9 mUchu y
- Page 138 and 139: á ñeruássu, facen el cuchu pa cu
- Page 140 and 141: Campanes les de Toledu:Rollu el de
- Page 142 and 143: vn seruiciu al tené cuEta del babl
- Page 144: i háto comu hacienda, llamaos ási
- Page 147 and 148: TRESS NOTES D'AMORÑidies les palla
- Page 149 and 150: ti y polos tos fiyos, que tienen al
- Page 151 and 152: MUYER: iYe polos fiyos polo que yo
- Page 153: lo soilutos): -Perdóneme,padre; se
- Page 157 and 158: TRAVESTI: Nun puedo. Yeren muyeres.
- Page 159 and 160: niéndose). Siga. Pero seya breve.
- Page 161 and 162: nin muyer, voi quedar una risión,
- Page 163 and 164: cia, muncha gracia! ¿Entendederes
- Page 168 and 169: CARTA OFICIAL A LA R.A.E.Ilmo. Sr.
- Page 170 and 171: -$4: p;.*1UTe a s3-e'~8 3'Si! o * g
- Page 172 and 173: Dende'l pasáu mes d'mhobre «La Vo
- Page 174 and 175: Telvino González, Evanxeliu de Sm
- Page 176 and 177: y los homes quixeren más les teneb
- Page 178 and 179: Hui dellos años, mumhos de nós, d
- Page 180 and 181: Tamos falando de diferencies ente l
- Page 182: nun tenga muita importancia, con ou
- Page 185: ACABÓ D'EMPRENTASENOS TALLERESARTE