DE OPKOMST VAN HET NEDERLANDSCH GEZAG OOST-INDIE.

89
resolutien der Staten van Holland, niets meer, dan dat op den
21 Mei 1601, op het aanhouden van eenige personen om be­
looning , «haer luyden kunste van sekerlyk te mogen varen, soowel
.in longitudinem als latitudinem geprobeert en goedgevonden synde,
„besloten is dat elck een patroon van syn geinventeerde kunst sal
„leveren in handen der Staten; dat elck 150 ponden uitgereyckt
„sullen worden, die hem op see sullen willenbegeven, om deselve
„haere kunst te proberen en dat, als naar het getuigems van 6 of 8
.ischippers, die kunst vast en sekerlyck is, de vereering den inven-
»tenr volgen sal k»
Ook de Algemeene Staten lieten zich aan de zaak gelegen
liggen en lieten eene oproeping uitgaan , aan alien gerigt «die
„tenderen gevonden te hebben de lengte van de zee, te weten
„van Oosten op Westen,. Het is vermoedelijk aan deze oproe­
ping te danken, dat wij nog in bet bezit zijn van het luerboven
vermelde handschrift van Plancius * Niet minder belangstell.ng
schijnt Maurits aan deze poging ter lengtebepaling gescbonken te
hebben Hoog ingenomen met alles wat de wiskunstige wetenschap­
pen betrof, gaf bij als admiraal van de zee aan de admin.hto.ten
bevel, dat de schippers en stuurlieden zich naar het stelsel van
Plancius zouden voegen en door naauwgezette en voortdurende
waarnemingen het zouden beproeven. Ookbuiten Elands werd deze
theorie op prijs gesteld. In het werk van den meergenoemden Edw.
Wright, (uitgave 1610), vindt men eene verzamebng van waarge­
nomen miswijzingen medegedeeld met het doel, om daaruit de lengte
te bepalen. De waarnemingen van den Engelscbman, stemmen met
altijd overeen met die, welke in bet handschrift van Plancius en
in de Havenvinding van Stevin staan opgetcekend; doch zij leveren
niettemin de onmiskenbare bewijzen, dat Wright van de waarne-
" Resol. Holland 3 Sept. en 7 Sept. 1594; 12 Julij en 12 Sept. 1595
• ML 4^m :faJST«3{KkfS»
reeds vermelde Manuscript op het links-AIUIHI. u0eiijK.
Swjrt, Verhandel. en berigten, 5 e deel, pag. 88.
2 Resol. Staten-Generaal 15 Junij en 4 October 1600.