DE OPKOMST VAN HET NEDERLANDSCH GEZAG OOST-INDIE.

»_
138
"respective aan verscheydene compagnien ofte andersints, aange-
nsien by faute van dien deselve vaerten en handelingen geschapen
"zvn tot der landen groote oneere ende ook tot schade der kooplieden,
iihaast tot rui'ne gebragt te worden k»
De behandeling van de zaak au fond werd uitgesteld tot den
22 November, doch het liep tot den 17 Mei van het volgende
jaar 1601 aan, voordat in de vergadering van gecommitteerde
Raden een voorstel geformuleerd werd. Alstoen werd voorgehouden:
«dat de vaert op Oost-Indie met ordre en authoriteit van dese lan-
»den, hetzij op naam van de Staten-Generaal, hetzij op naam van
»Z. Exc. behoort gedirigeert te worden, omme te verhoeden, dat
uzulks ook niet gepractiseert worde in andere landen, en of tot
.ibehoudenis van de handeling op Bantam, Banda en de quartieren
iidaaromtrent, nietdienstig wezen zou alle de Compagnien tot eene
"Compagnie te brengen, deselve voor ettelijke jaren de voorsz.
"handelinge te octroyeren, ende oock te authoriseeren, omme met
«de Koningen daaromtrent, vriendschap en alliantie te maecken
udezelve jegens de vyanden te assisteren, plaetsen en sterkten te
iimaken, ende voorts op hare handelinge in die quartieren zulke
uordre te stellen als zij dienstelijk bevinden, en is hetselve bij de
umeeste advizen niet alleen eerlijk en dienstig, maar tot de conser-
»vatie van den voors. handel noodig bevonden, en dat over zulks
udaarop in de generaliteit behoort te worden gebesoigneert *."
Op deze wijze ontwikkelde zich bet vraagstuk meer en ineer,
want zoo aanvankelijk bij de Staten slechts het algemeene denk­
beeld was ontstaan, om orde en regelmaat aan te brengen, was
men nu reeds tot bet meer afgebakende denkbeeld gekomen van
een bestuur in eene hand en het oplossen van alle compagnien
in een ligchaam. Het was omstreeks dezen tijd dat de bewind-
1 Resol. Holl. 30 Oct.-11 Nov. 1600.
2 Resol. Holl., pag. 149 en 216. Resol. 15—21 Mei. Hier bevindt zich
eene onregelmatigheid in het gedrukte Resol. Boek , en het blijkt niet welke de
reden is , waarom twee Resol. over dezelfde zaak op dcnzelfden tijd genomen ,
aldaar op verschillende wijze worden voorgesteld.