DE OPKOMST VAN HET NEDERLANDSCH GEZAG OOST-INDIE.

137
bij al die nadeelen, ondervond nu ook weldra de Staat zelve,
wat er eindelijk van die wilde vaart te wachten was, toen
Arabieren, zoowel als Venetianen aan de Staten-Generaal het
hoofd warm kwamen maken met klagten, gene over het nemen
hunner schepen in de wateren van Sumatra, deze over het
plunderen van hunne vaartuigen op den grooten Oceaan. Ein­
delijk brak in het jaar 1600 het oogenblik aan, waarin de reeders
zelve, zoowel als de regering van Holland beiden overtuigd werden
dat er iets aan moest worden gedaan, dat er tot verzekeringe
dezer navigatie iets moest worden in het werk gesteld en sedert
dien tijd is er eene voortgaande ontwikkeling en behandeling van
het vraagstuk te bespeuren, ook al dreigde de geheele zaak
telkens op de verdeeldheid der belanghebbenden schipbreuk te
zullen lijden. Daarbij was Oldenbarnevelt niet de minste, die aan
die werkzaamheden deel nam. Als men onder zijne papieren zoo vele
stukken tot die zaak behoorende aantreft en daarop telkens door zijne
kantteekeningen daarop gesteld, de belangstelling bemerkt, waar­
mede hij ook deze gewigtige aangelegenheid ter harte nam, dan is het
ontwijfelbaar waarheid wat de advokaat voor zijne regters beleed,
dat de zaak der O. I. Comp. gedurende eenige jaren, in geschriften
en zamensprekingen, met uitnemend veel moeite en arbeid door
hem is behartigd.
In de vergaderingen tusschen 29 Aug. en 22 Sept. 1600 door
de Staten van Holland gehouden, besloot men eindelijk, dat het
noodig werd voor de eer en den dienst van den lande en tot
voordeel der ingezetenen een punt van beschrijving te maken,
voor de naastkoinende vergadering, om over de orde en politie
op de vaart en den handel op Oost-Indie te beraadslagen.
Op den 9 November werden eenige gecommitteerden van Dor­
drecht , Delft, Amsterdam, Rotterdam, Hoorn en Enkhuizen ge-
last te «concipieren zekere ordre, daarop de vaart naar O. I.
ofte elders buiten Europa gedaen sal worden.» Als beginsel werd
door de Staten aangenomen «de ordre ende Politie in de voors.
saecke te maecken, hetzy by verpachting van de voors. vaerten