DE OPKOMST VAN HET NEDERLANDSCH GEZAG OOST-INDIE.

256
handelt, dat die negotie daerdoor sal werden bedorven, die participanten
in plaetse van winst tot verlies sullen geraecken ende
eyntelyck dese treffelycke negotie sal commen te vervallen.
Versoeckende daeromme de Remonstranten, dat uwer M. E. believe,
hen Remonstranten te verleenen octrooy voor vy fen twin tich
jaeren eerstcommende, omme alleen vuyt den lande van Hollandt
ende Westvrieslandt, beoosten de Capo de Bone Esperance te
mogen navigeren ende handelen, ende d'equipage binnen der stede
Amstelredamme doen; met verbodt van alien anderen, opalsulcke
penen als uwer M. E. believen sal daertoe te statueren, mits dat
die Remonstranten te vreden syn, alle ingesetenen van Hollandt
ende Westvriesland, inde compagnie ende negotie voorby de voorscr.
Capo te laten participeren naer den eysch van de vloote. Dit
doende etc.
XVIII.
MEMORIE OVER DE VEREENIGING DER OOST-INDISCHE COMPAGNIEN,
OVERGELEVERD AAN DE GECOMMITTEERDEN DER
STATEN-GENERAAL.
De regeling van de Oost Indische vaart Avas van 1597 tot 1602
het vraagstuk van den dag. Dat de handel, zoo als zij gedreven werd
door de verschillende afzonderlijke compagnien, niet op den duur
kon blijven bestaan, was naar het schijnt, toen voor nieinand
nicer twijfelachtig. Omtrent de wijze, waarop in deze zou wor­
den voorzien, bestond verschil. De zienswijze der compagnien
regelde zich natuurlijk, inzonderheid naar hun eigen belang; maar
ook juist daarom ontstond er reeds toen, eene soort van koloniale
oppositie, die een dental jaren later, vooral bij monde van Isaac
Lemaire, zich hfid deed hooren. De oppositie was inzon­
derheid gerigt tegen een te zeer uitsluitend monopolie. De hier
onder staande «veradvertentie » is reeds een begin van tegenkan-
ting tegen de Oost-Indische compagnie, zoo als men die aan-
vankelijk Avilde oprigten. De opsteller of opstellers van dit