DE OPKOMST VAN HET NEDERLANDSCH GEZAG OOST-INDIE.

76
sende graden. Uit een en ander meen ik de bewijzen te hebben
geleverd, dat men in Nederland , zoo al niet vridr , althans gelijk­
tijdig met Wright wassende graadkaarten wist te vervaardigen en
dat hetdus geheel onjuist is, watMontucla in het eerste deel, pag. 615
van zijne Histoire des Mathematiques, volgens de vrij algemeene
gewoonte der Franschen om zich zelven aan het hoofd van iedere
vooruitgang te plaatsen, aanvoert, dat de zeelieden van Dieppe
omstreeks 1650 de eersten geweest zijn, die de wassende graad­
kaarten in algemeen gebruik bragten.
Hoewel er dus door het bovenstaande bewezen is, dat reeds
sedert 1598 hier te lande wassende graadkaarten gebruikt zijn,
moet men zich evenwel niet voorstellen, dat het gebruik dier
nieuwe kaarten zoo vroeg algemeen is geweest. Integendeel deze ,
gelijk elke nieuwigheid vond tegenstand, de oude stuurlieden
scholden de jongeren voor wijsneuzen en verinakelijk is het de
verontwaardiging der ouderwetsche zeerobben op te merken,
welke doorstraalt in hunne gesehrevene journalen of welke men
duidelijk vindt uitgedrukt in werkjes over de zeevaart, gelijk in
het Gulden zeeghel en anderen. De wassende graadkaarten had­
den dan ook toen ter tijd niet die volmaaktheid, welke zij later
verkregen hebben, en nog langen tijd was en bleef de platte kaart
het geliefkoosde hulpmiddel van den zeeman. Ook zij, die meer
ontwikkeld en minder bevreesd voor nieuwigheden waren, ge-
bruikten naast de wassende graadkaart nog lang de platte kaarten,
waaraan zij gehecht en waarop zij meer bekend waren.
De voor- en nadeelen van de platte en wassende kaarten werden
in die tijden het onderwerp van strijdschriften tusschen de des-
kundigen. [n een aanhangsel hetwelk Michiel Coignet aan het
bekende werk van Pedro de] Medina toevoegde en uitgegeven werd
bij den , in zoo vele opzigten verdienstelijken, uitgever Cornelis
Claesz te Amsterdam (1598), treft men een betoog aan over de
nadeelen der platte kaarten. Bij dienzelfden uitgever verscheen in
1602 een belangrijk en nu zeldzaam boekje, getiteld: 't Gebruick
van de zeecaerten, door Doctor Thomas Hood, hetwelk onder