DE OPKOMST VAN HET NEDERLANDSCH GEZAG OOST-INDIE.

135
en die een uitvloeisel van de commissie was, bleef intusschen
onafgedaan.
Eerst werd de vaststelling van de instructie voor veertien dagen
uitgesteld, maar sedert werd zij niet meer in behandeling genomen.
Het uitstel en daarop gevolgd afstel was weder het werk van
de afgevaardigden uit Zeeland. Om meer dan eene reden had die
instructie nuttig kunnen zijn, want behalve de orde en regel-
maat, die men daardoor in de scheepvaart wilde brengen, heerschte
in dat stuk zoowel een geest van menschelijkheid ten opzigte
van de gevangenen, - als van zachtheid, voorzigtigheid en wijze
staatkunde tegenover de inboorlingen der overzeesche gewesten,
hetgeen ten doel had om niet alleen de wreedheden van het zeevolk
tegen te gaan , maar ook om de Indianen meer en meer van de
Spanjaarden en Portugezen te vervreemden en aan de Nederlanders
te verbinden k
Met welke oplettendheid ook de Staten-Generaal en de Staten
van Holland tot hiertoe op de zaak van den Oost-Indischen handel
hadden acht gegeven, afdoende, doortastende maatregelen, waren
er nog niet genomen. Het eenige wat men verkregen had, was
eenvoriifigheid in de uit te reiken commissie, en door goede raad
en door tusschenkomst der plaatselijke overheid vereeniging van
de Amsterdamsche compagnie en van eenigen in Middelburg.
Maar daar tegenover stond de vijandige gezindheid tusschen
de Middelburgscbe vereenigde compagnie en de compagnie van
Moucheron, tegen die beiden vijandige gezindheid van de compagnien
van Amsterdam en vijandige gezindheid van alien, tegen elke
nieuwe compagnie of reederij, welke werd opgerigt of tot welker
oprigting men slechts het voornemen openbaarde.
Men betwistte elkander het aangenomen scheepsvolk, men ver-
bond de aangenomen schippers en stuurlieden door contracten,
dat. zij zich niimner aan deze of gene concurrerende compagnie
zouden verlmren, men maakte overeenkomsten dat de schippers en
1 Deze twee stukken zijn te vinden onder n°. XV en ii°. XVI. Zie ook
Resol. Staten-Generaal 22 December 1599.