DE OPKOMST VAN HET NEDERLANDSCH GEZAG OOST-INDIE.

177
het afwycken der naelde i als oock de longitude, dat is Oost ende
West, te weten wat men uyt yder Meridiaen gescheyden is, ende
het andere omme tot alien tyden te moghen dehooghte nemon, soowel
by sterren als by sonne , van de Polen Arctico ende Antarctico,
alware het dat men door mist, dompigheydt ofte landt, den horizon
niet en konde bekomen: hebben de Staten van Holland ende West-
Vriesland verzocht ende gecommitteert: Josephum Scaliger, Snellium,
Ludolphum en de Simon Stevin, Mathematicos, omme neffens
de gedeputeerden van Amsterdam, Rotterdam, Hoorn en Enkhuizen
de voors. instrumenten te visiteren en daarover rapport te doen 2 .
1600. Bepaling der Lengte. Resol. Staten-Generaal 4 October.
Oproeping aan degenen, die beweren geinventeerd te hebben de
Longitudo van de zee, namenlyk Oost ende West, datsy hare
inventien binnen de loopende maent October, alhier in den Hage
overbrenge; op pene dat men na het verstryken van dese maent
op haerl. inventie eghcen consideratie sal nemen.
Aan deze en aan eene vorige oproeping, reeds op den 14 Junij
gedaan, schijnt te moeten worden toegeschreven, dat in de
Archieven van de Staten-Generaal, de manuscript-verhandeling van
Plancius over het vinden van Oost en West door middel van de
Miswijzing, nog gevonden wordt. Zie hierboven Hoofdstuk II, biz. 86.
Zie ook nog, eene Resol. Holland van 21 Mei 1601, fol. 161;
waarbij eene belooning wordt uitgeloofd, wanneer de uitvinder, door
het getuigenis van 6 of 8 schippers , de deugdelijkheid van zijn
stelsel kan bewijzen.
1595. — 1596. Jan Iluygen van Linschoten. Reys-gheschrift van
de navigatien der Portugaloysers in Orienten. Amsterdam , Cornelis
Claesz. 1595.
Zie hierover: Tijdschrift, toegewijd aan het zeewezen, 2 e reeks.
Redactie J. C. Pilaar en Obreen. 5 e deel, 4 e stuk.
Jan Iluygen van Linschoten. Itinerario, Voyage ofte Schipvaert
van Jan Iluygen van Linschoten naer Oost ofte Portugaels Indien.
Amsterdam, Cornelis Claesz. 1596.
1 Dit instrument vindt men afgebeeld in de Havenvinding van Simon Stevin.
2 Vergelijk de Resol. Holland, 26 Junij 1598, onder Plancius.
I. 12