DE OPKOMST VAN HET NEDERLANDSCH GEZAG OOST-INDIE.

205
woort gelesen wordt, sal een yder hem schicken om tselffde met
eerbiedinghe reverentelyck te aenhooren, biddende Godt den Al-
machtigen om Zyne gracie ende genade, dat Hy dat geselschap Avil
tot een geleytsman Aveesen, opdat de voorgenomen reyse mach
voorspoedelyck volbracht Avorden ende Avat andersins een yder tot
zalichoyt is dienende.
Ende zoo ymandt absenteerde, ten ware met consent, als dat
teecken wordt gedaen, die zal voor de mast van zyn quartier ge-
leerst worden k
II.
Ende soo wie den name des Heeren ydelyck misbruyct, tzy met
vloecken, SAveeren oft lasteren, die zal geleerst Avorden.
III.
Een yder officiant oft bootsman zal synen schipper moeten ge-
hoorsaemen ende volbrengen alles wat hem opgeleyt Avordt, also
langhe die voorgenomen reyse zall dueren op pene van gestraft te
Averden als oproermaeckers aen lyff ende goet, wel verstaende dat
niemandt sal vermogen weder te keeren oft daervan eenigen roup
ofte tzamenspreeckinghe maken voor ende aleer, dat die voorge­
nomen reyse met Goodes hulpe volbracht zall Aveesen. Ook zall
niemandt vermoghen uyt den dienst te scheyden, naerdat hy hem
eens sal met den schippers verhuyrt hebben, dan met behoorlyek
paspoort, op lyffstraff.
IV.
Ende opdat alle disordre soude mogen geweert ende justytie ge-
administreert worden, soo is op yder schip geordonneert een provoost
met volcomen macht, omme alle overtreders van deese ordonnantie
worden , van de avtikelbrieven , welke na de oprigting van het Gemeenebest
der Vereenigde Nederlanden vervaardigd zijn. Behalve bij Bor. I ,
passim, vindt men inzonderheid belangrijke mededeelingen omtrent de
magt van den admiraal-generaal en der adrairaliteiten, omtrent de artikelbrieven
en de toenmalige inrigting van het zeewezen, in het werk mijns
vaders: Geschiedenis van het Nederl. Zeewezen, deel I, 2de uitgave, biz.
181 , 196 en 309.
1 Deze clausula poenalis klinkt ons nu vreemd in de ooren , God te dieuen
of gelaarsd te worden! maar het teekent den tijd.