DE OPKOMST VAN HET NEDERLANDSCH GEZAG OOST-INDIE.

126
stemden toe in eenen vrijdom van konvooi voor twee reizen
«gaans ende keerens» k De Staten van Holland weigerden om
dezelfde beweegredenen afgifte van geschut, maar zij verleenden
4000 pond kruid en de noodige lonten 2 .
Op deze wijze ontstonden gelijktijdig te Botterdam en te Am­
sterdam twee reederijen voor de vaart door de straat van Magel­
haen. Hoewel zij in den aanvang zelfstandig werkzaam waren ge­
weest , vereenigden zij zich reeds spoedig in zddverre, dat zij hare
schepen in de maand Julij des jaars 1598 onder een bevelheb-
ber den bekenden Olivier van Noort deden uitzeilen. Nadatvan
Noort was teruggekeerd en hij zijn voornemen had volvoerd
waardoor hij de eerste Nederlander geweest is, die eene reis
rondom de aarde volbragt heeft, schijnt hij de compagnie te
hebben verlaten. Door zijn kwaad beleid en zijne ruwe handel-
wijze had hij de handels-operatien der kooplieden doen mislukken,
maar volgens zijne eigene bekentenis, bragt hij een oorlogsbuit van
niet minder dan 60 tonnen schats, meest ongemunt goud, van
dezen togt mede. De band tusschen de Amsterdamsche reederij en
een gedeelte van de ons onbekende handelaren uit Botterdam werd
nu nog naauwer toegehaald zooals men ten minste vermoeden mag,
uit de woorden van een verzoekschrift van den jare 1602 aan de
Staten-Generaal aangeboden, in welk stuk de ondernemers van de
eerste expeditie voor eene reis rondom de aarde zich noemen: «Be-
iiwindhebberen en participanten, die voor dezen zoo uit Amsterdam
ii als Rotterdam gereet hebben op Oost-Indie door de strate
uMagellanis s .
1 Resol. 9 Junij 1598.
2 Resol. Holl. 24 Junij 1598.
3 Er blijft nog altijd veel onzekerheid bestaan omtrent de zamenstelling
van deze compagnien, die in 1598 in Rotterdam en Amsterdam zijn opgerigt.
Het werk Begin en Voortgang noemt nog als reeders Pieter de Bevere
generael van de Munte en Huyg Gerritsz van der Buys. De opgaven in gemeld
werk zijn evenwel niet juist, het spreekt slechts van e'ene compagnie
en niet van twee. Van de deelneming in eene dezer compagnien door Pieter