DE OPKOMST VAN HET NEDERLANDSCH GEZAG OOST-INDIE.

176
by hem gevonden, om by middelen van dien, de schipperen de
lenghte soowel in 't Oosten ende Westen, als de breete in 't
Zuyden ende Noorden seeckerlyck te doen afraeten 't welck hy
van meyninge is de Heeren Staten te dediceren, ten eynde 't
voors. instrument met de caerte, uyt den grondt van dien te maken,
by niemandt soude worden naergemaekt gedruckt of verkocht,
sonder des supplts. consent op poene etc. . . . ende bovendien
te hebben verseeckertheyt van soodanige recompense als den
dienst of profyt van soo merckelyken en treffelycken inventie
is vereysschende etc.
De Staten verleenen het octrooi en beloven eene belooning als
de inventie nuttig en goed zal bevonden zijn. Resol. Holland,
12 Sept. 1595, fol. 404.
1597. Reynier Pietersz. van Twisch. Bepaling der lengte. De
Staten-Generaal alien den ghenen etc. doen te weten dat wy ontfangen
hebbeude de supplicatie aen ons gepresenteert van wege
Reynier Pietersz. van Twisch, stierman, woonende biunen Hoorn,
inhoudende hoe dat hy suppt., twee nieuwe instrumental geinventeert
ende doen maken hadde, dienende grootelycx tot behulp onde
zeer noodich zynde totte zeevaert, waervan het eene is om by
metinge der Sonne te connen weeten het affwycken der naelde,
als oick die Longitudo , dat is oost ende west, te weten hoe verre
men uyt yeder meridiaen gescheiden is , ende het ander om te alien
tijden die Iiatitudo dat is de hoochte te mogen nemen, soowel by
de sterren als by de son, soo van de polus arcticus als antarcticus,
alwaert schoon dat men door mist oft oyck overmitz tlant,
den horizont niet on coste bekennen, versoeckende etc. octrooy
voor 6 jaren, (hetwelk verleend wordt) VIII Maart 1597.
Resol. Staten van Holland. 13 Maart 1598.
Op het versoeck ghedaen van wegen Reynier Pietersz, woonachtigh
tot Hoorn, Ingenieur, omme van het gemeene Landt te mogen
genieten eenige assistentie tot vervallinge van de verdere onkosten
in het maken van de instrumenten, de eene daerop Oost ende
West gevaren soude mogen werden, noyt van te voren ghesien, in
forme van dubbelt quadrant, omme by metinge van de Sonne te weten