DE OPKOMST VAN HET NEDERLANDSCH GEZAG OOST-INDIE.

190
Sumatra is de streckinge oost noordoost, ruym eon halve streeck
oostolyck ende west noortwest, ruym een halve streeck westelycker
600 Duytsche mylen, maer dese distantie behoorde 100 mylen
cleynder te wesen dan de gemeene zeecaerten uitAvysen ende dat
om tAvee oorsaeken. d'Eorste is de verminderinge van do graden
der lancte; d'ander is om dattet eylant van St. Brandano in do
voors. compascaarten gelecht Avort om te bezeylen van Couchin, gelegen
in India ende niet om te bezeylen van Java. Tot Couchin noordAvestert
de naelde 15 graden endo 24 mylen van St. Brandano oostAvaert
22 graeden, soodat dit eylandt verder oostAvaert gelegen is dan de
voors. zeecaerten uitwysen.
Oock Aveten de geenen die in do zeevaert en de cosmographia
Avel ervaren zijn, dat men om het vernunderen van de graden
der lancte in de gemeyne com pascaerten, maer de twee zijden
van de triangel goot ende oprecht can bevinden, ende dat de derde
zijde meer oft min van de waerachtige gelogontheyt der landen
vorscheelt, nae dat dezelve verre oft onverre van de middollinie
zijn gelegen.
Doch die Oost-Indische schepen van Amstelredam hebben in de
jaren 1596 ende (15)97 bevonden, dattet wel zoo verre is van het
eylant Madagascar tot het eylant Java als de Portugysche zcecarten
uitAvysen ende dattet derhalven van Cabo das Agulhas totten zuyt-
Avesthoeck van Sumatra zyn, dorthion hondert Duytsche mylen,; int
ginsewaert zeylen, meynden zy dat de Avydde tusschen Madagascar
ende Sumatra omtrent hondert mylen grooter is, dan in de Portugaelschc
zeecaerten gestelt is, van welcko meyning d'eerste ooirsaecke is
geweest, dat zy tegen de loopstroomen hebben aengeseylt; de
tweede is, omdat do voors. wyde in der Avaerheyt grooter is, want
ten eersten zoo beloopt de noordAvesteringe van Goa tottet zuydeynde
van Zeilon 44 mylen ende van het noordeynde van Sumatra totte
stadt Bantam 18 mylen, waerby dienen gevoecht, 38 mylen ten
alderminsten, die Bantam ten aensien van Malaca verder oostwaert
behoort te liggon, dan het gestelt wert in do Portugaelscho
zeecaerten. De Avolorvaren Pedro de Tayde stolt in eon caortken
dat hy gemaect heeft, Bantam 60 duytsche mylen meer oostAvaert
dan Malaca. In de Portugysche compascaerten liggon dezelve steden