DE OPKOMST VAN HET NEDERLANDSCH GEZAG OOST-INDIE.

30
den 11 Augustus, doch met geen beteren uitslag dan in het voor-
gaande jaar. Hij bevond, dat de winter van 1611 op 1612 destrengste
in die oorden geweest was, welke de kustbewoners zich konden
berinneren. Meermalen geraakte hij met zijn schip in liet ijs bekneld
en hij zelf met de zijnen in groot levensgevaar. Tot op eene breedte
van 76° graden steeg hij langs de ijskusten van Nova Zemla, zeilde
langs den ijszooin oostwaarts en terug westwaarts en bevond, dat
de zee tusschen Spitsbergen en Nova Zemla dit jaar geheel met ijs
was overdekt. Aan het vinden van een doortogt scheen dus niet te
dcnken en hij keerde in de maand September naar het vaderland
terug. 1 In het volgende jaar 1615, werd er nogmaals eene poging
gewaagd, om bij noorden om den weg naar China te vinden, toen
Jonas Witsen, raad en oud-schepen van Amsterdam en Simon
Willemsz Nooins, met dat doel, het schip de Vos, van de admi­
raliteit van Amsterdam aankochten. Ointrent de uitkomst dier
onderneming worden geene berigten aangetroffen; doch het is
hoogst waarschijnlijk, dat deze expeditie in verband heeft gestaan met
de toenmaals ingestelde onderzoekingen op de kusten van Amerika. 2
Het varen in de noordelijke zeeen nam intusschen meer en meer toe.
De visscherij en walvischvangst op de kust van Spitsbergen was
in 1615 van dat gewigt geworden, dat toen door de Engelschen aan
onze zeelieden aldaar geweld werd aangedaan, in het volgende jaar
de Noordsche of Spitsbergsche Compagnie zich vestigde en de admi­
raliteit van Amsterdam eene vloot van acht schepen, onder den
kapitein Hillebrant Gerbrantsz. Quast, werd uitgezonden, ter ver-
dediging van de Nederlandsche belangen in de noordsche wateren.
Het slaan van walvisschen en robben lokte de Nederlandsche sche-
1 Het journaal van deze reis bevindt zich op het R. A. Het is in vele
opzigten hoogst merkwaardig. De heer Murphy, onlangs gezant der Ver.
Staten bij het Nederl. hof, liet er een afschrift van maken, en heeft het
voornemen, dit reisjournaal met inleiding en aanteekeningen voorzien, in
het licht te geven. Het verdient opmerking dat het Jan Mayen eiland, hetwelk
volgens Bennet en van Wijk in 1611 zou zijn ontdekt, in dit journaal
niet genoemd wordt.
2 Resol. admir. Amsterd. 27 Maart 1613.