6.2 Ontwerpgrepen - Universiteit Twente

als herkenbaar element en de met deze antropomorfische verwijzing
gepaard gaande vrolijkheid die spreekt uit de associatie met het kinderliedje.
Een vorm van herkenbaarheid die gedurende de hoogtijdagen
van het functionalisme slechts voorbehouden was aan cultuuruitingen,
die binnen dat paradigma werden aangeduid als kitsch, zoals een telefoon
in de vorm van Mickey Mouse [Figuur 3.8].
3.1 Alessi en Starck
45 ) Decoratieve huishoudelijke
producten; van fruitschaal en prullenbak
tot servetring.
Deze onbekommerde vrolijkheid contrasteerde ook scherp met de
strenge uitgangspunten van het functionalisme. Volgens de ontwerpleer
van de functionalisten was esthetische beleving immers universeel
gebaseerd op mathematische wetten, waardoor producten moesten
voldoen aan een mathematische c.q. geabstraheerd organische vormtaal
(Drukker 2007). Figuratie -en zeker antropomorfe figuratie- was daarbij,
net als decoratie, taboe.
Voor de firma Alessi was het werken met figuurtjes echter een logische
stap in de ontwikkeling van het bedrijf. In het project ‘Neapolitan Coffeemaker’
had Ricardo Dalisi al een groot aantal prototypes gemaakt
voor een koffiepercolator in de vorm van mannetjes en met andere verwijzingen
naar figuurtjes [Figuur 3.9 en 3.10]: ‘Het onderzoek naar het
Napolitaanse koffieapparaat, dat in 1979 van start ging en officieel in
1987 eindigde, was het langste onderzoek in de geschiedenis van het bedrijf.
Er werd begonnen met een uitgebreid socio-antropologisch overzicht
van de manier waarop het koffieapparaat werd gebruikt en wat het
beeld van koffie in de kleine dorpjes van het Napolitaanse achterland
was. Daarna werden, afgezien van vele pagina’s tekst en tekeningen,
vele prototypen gemaakt (uiteindelijk 200) die allemaal van elkaar verschilden,
allemaal werkten en allemaal van tin waren gemaakt.’ (Gabra-
Liddell et al. 1996: p.57). Gek genoeg had de uiteindelijk in 1987 op de
markt gebrachte Neapolitan Coffeemaker, hoewel sterk iconisch van
vorm, geen enkele verwijzing naar een figuurtje [Figuur 3.11 en 3.12].
Het dus wel op poppetjes gebaseerde Girotondo-project werd in 1988
bedacht en in 1989 in productie genomen. In 1994 werd de collectie
verder uitgebreid met een hele serie producten 45 met hetzelfde uitgeknipte
figuurtje. De firma Alessi liet zich later van een gewiekste kant
zien door de uitgestanste poppetjes als sleutelhanger los te verkopen. In
de bij de serie horende eierdoppen verwerkte de firma Alessi voor het
105