6.2 Ontwerpgrepen - Universiteit Twente

1.4 Geschiedenis
1.4 Geschiedenis
5 ) Overigens is het Bauhaus zelf juist
ooit begonnen met een op expressionistische
leest gestoelde aanpak
van Johannes Itten, zie hiervoor
het hoofdstuk Bauhaus Weimar:
het expressionistische Bauhaus. in:
Bauhaus; 1919-1933. (Droste 1990).
Voor een overzicht van expressionistische
werken uit deze periode
zie: Experiment Bauhaus. (Hahn &
Brü-ning, et al. 1988)
Een manier om ‘holistischer’ naar vormgeving en betekenisgeving te
kijken is door analyse van de ontwerpgeschiedenis: ‘... denn die Gestalt
der Wirklichkeit ist immer reicher als die Linienführung der Grundsätze.’
- Robert Musil, Der Mann ohne Eigenschaften, I (Hfdstk.121) (gecit.
in: Lichtenstein et al. 1993: p.9).
Dat het rekening houden met betekenisgeving niet nieuw is, hadden
we al gezien in het voorbeeld van de ‘stoel om naar de maan te kijken.’
Maar daarnaast is er in de designgeschiedenis natuurlijk al heel lang
sprake van emotie en betekenis in productontwerp; denk maar aan de
stroomlijnvormgeving als metafoor voor vooruitgang in de jaren dertig
van de vorige eeuw (Lichtenstein et al. 1993; Hanks & Hoy 2005) [Figuur
1.14; 1.15; 1.16].
De aandacht voor deze manier van productontwerpen is echter heel
lang overschaduwd geweest door de nadruk die in Europa gelegd werd
op het functionalisme van de Bauhaus 5 -generatie en zijn opvolgers in
Ulm [Figuur 1.17 en 1.18]. Nog in 1990 werd aan de opleiding Industrieel
Ontwerpen van de TU Delft het ‘Form Follows Function’ sterk
aangehangen, omdat dit oorzaak-en-gevolg begrip zo goed pastte bij de
op structuur, methode en proces gerichte opleidingsvorm. Culminerend
in het centrale leerboek Productontwerpen; structuur en methoden
(Roozenburg & Eekels 1991). De schijnbare rechtlijnigheid en objectiviteit
van het form-follows-function sloot daarbij goed aan bij het streven
naar beheersing en sturing van het ontwerpproces die het instituut al
gelijk in de beginjaren van de opleiding voor ogen stond. Emile Truijen
stelde in zijn rede tot aanvaarding van het ambt van gewoon hoogleraar
in de Industriële vormgeving aan de Technische Hogeschool te
35