6.2 Ontwerpgrepen - Universiteit Twente

5.1 Surrealistisch
5.1 Surrealistisch ontwerpen
74 ) Zie hoofdstuk 1.4.4, hieraan
voorafgaande.
75 ) Zie Figuur 1.30, hieraan voorafgaande.
76 ) Zie ook Figuur 5.12, hierna
volgend.
Tegelijk met de opkomst van het modernisme en functionalisme ontstond
er een stroming die, door zijn anti-technologische oriëntatie,
lijnrecht inging tegen het abstraherende gedachtengoed van de volgelingen
van het Bauhaus: het surrealisme. De voornamelijk als kunstenaars
beschouwde surrealisten maakten naast schilderijen en sculpturen
evenwel ook gebruiksvoorwerpen, zoals meubels en sieraden die een
voor die tijd nieuw perspectief op de vormgeving van objecten laten
zien. Net als Alchymia in 1985 74 , kende deze groep een leidend manifest,
in dit geval geschreven door de dichter André Breton. Hij stelde
daarin de droomwereld als een superieure inspiratiebron boven de
(rationele) werkelijkheid: ‘SURREALISME is gebaseerd op het geloof in
de superieure realiteit van bepaalde vormen van hiervoor veronachtzaamde
associaties, in de almacht van de droom, in de desinteresse van
het spel van de gedachten. Het zal op termijn, voor eens en altijd alle
andere geestelijke mechanismen verwoesten en zich ervoor in de plaats
aanbieden, om zo alle problemen van het leven op te lossen.’ (Breton
1924; gecit.in: Wood & te Duits 2007: p.106).
Met dit ‘spel van de gedachten’ en de daarbij behorende ‘veronachtzaamde
associaties,’ waren de surrealisten vooral meester in het aaneen
koppelen van verschillende inspiratiebronnen tot onverwachte,
onaangename, onbruikbare en vaak ook ongemakkelijke objecten. Zo
beplakte Man Ray in zijn ‘Cadeau’ een strijkijzer met stalen spijkertjes
[Figuur 5.2].
Met de toevoeging van deze alledaagse voorwerpjes wordt de functie
van het apparaat als strijkijzer binnenstebuiten gekeerd. In plaats van
171