6.2 Ontwerpgrepen - Universiteit Twente

1.4 Geschiedenis
deze benadering zullen worden verduidelijkt in een voorbeeld, waarbij
uiterlijk sterk gelijkende ‘modernistische’ en ‘postmodernistische’ ontwerpen
met elkaar worden vergeleken.
Als je een willekeurig ontwerp uit de modernistische stroming naast
een ontwerp van een vertegenwoordiger van de tegendraadse postmodernisten
zet, lijkt dit een wereld van verschil [Figuur 1.20 en 1.21]. De
stoel van Marcel Breuer is strak geometrisch en bevat niet meer dan een
zitvlak, een rugleuning en een paar buizen om een en ander te onder-
steunen. Strengheid in materiaal- en vormgebruik straalt er vanaf. De
stoel van de Japanse ontwerper Masonori Umeda, prominent lid van de
postmodernistische Memphis groep, is daarintegen uitbundig vormgegeven
als een bloem.
Aan de andere kant kun je voorbeelden vinden waarbij de ontwerpen
van de traditionele modernisten en de tegendraadse postmodernisten
juist heel erg op elkaar lijken [Figuur 1.23 en 1.24], of waarbij de zogenaamde
modernistische ontwerpen nog veel uitbundiger lijken te zijn
dan de postmodernistische [Figuur 1.22]. De kasten van Breuer en Aldo
Cibic zijn allebei strak geometrisch van opbouw en glad afgewerkt, ze
worden ook beide visueel interessant door een uitgekiende vlakverdeling.
De kast van de Belg Huib Hoste is hierbij vergeleken zelfs vrolijk
te noemen.
Voor de goede verstaander - zeg maar de designhistoricus - zit het onderscheid
hem in het licht gekantelde vakje rechtsboven in de kast van
Cibic. Een dergelijke frivoliteit zou binnen het modernisme, waarin de
dictatuur van de rechte hoek regeerde, ondenkbaar zijn. Om de verschillen
tussen deze stromingen echter werkelijk duidelijk te laten worden,
is het handiger om te kijken naar de ideeën die aan de ontwerpen
ten grondslag lagen, in plaats van uitsluitend de vormgeving te analyseren.
De ontwerpvisie van waaruit de objecten zijn ontstaan, want: ‘In
feite is ontwerpen een probleemoplossende activiteit gebaseerd op een
bepaalde principiële overtuiging.’ (Crouwel 2008: p.122).
Voor de functionalistische modernisten (of modernistische functionalisten)
was een rationele benadering van het ontwerp heel belangrijk.
Volgens het inmiddels bekende ‘Form Follows Function’ moest de
45