6.2 Ontwerpgrepen - Universiteit Twente
6.2 Ontwerpgrepen - Universiteit Twente
6.2 Ontwerpgrepen - Universiteit Twente
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
1.4 Geschiedenis<br />
9 ) Hiermee wordt echter op een<br />
andere manier ook een deel van<br />
het onvermogen van de modernisten<br />
zichtbaar. In het kader van hun<br />
vooruitgangs ideaal volgden zij een<br />
methode die filosofisch gezien dat<br />
vooruitgangsgeloof juist ter discussie<br />
stelde.<br />
10 ) Het scheermes van Ockham is<br />
een principe uit de kennistheorie<br />
dat wordt toegeschreven aan de<br />
14e eeuwse Engelse filosoof Willem<br />
van Ockham, een franciscaner<br />
monnik. Het houdt in dat men niet<br />
het bestaan van iets moet veronderstellen<br />
als onze ervaringen ook op<br />
een andere manier kunnen worden<br />
verklaard.<br />
Wanneer er verschillende hypotheses<br />
zijn die een verschijnsel in gelijke<br />
mate kunnen verklaren, wordt<br />
aangeraden om die hypothese te<br />
kiezen welke de minste aannames<br />
bevat en de minste entiteiten<br />
veronderstelt. Volgens dit principe<br />
is, van twee theorieën die hetzelfde<br />
verklaren, de simpelste theorie dus<br />
(altijd) de beste.<br />
is volgens hem van nature abstract en daardoor alleen indirect te testen<br />
door te kijken naar de uitkomsten van een theorie. Op deze manier is<br />
het wetenschappelijk echter alleen mogelijk om aan te tonen dat iets<br />
niet waar is. Een theorie die bijvoorbeeld zegt dat alle functionalistische<br />
ontwerpen rechthoekig zijn, is volgens Popper alleen te bewijzen door<br />
naar de gevolgen van de theorie te kijken. Dit betekent dat van alle<br />
mogelijke functionalistische ontwerpen vastgesteld moet worden dat ze<br />
rechthoekig zijn. Dit is uiteraard onbegonnen werk, maar zelfs principi-<br />
eel onmogelijk aangezien het niet mogelijk is om vast te stellen dat we<br />
alle functionalistische ontwerpen ook daadwerkelijk gehad hebben in<br />
ons hypothetische onderzoek. Het is echter wel eenvoudig de theorie<br />
te weerleggen door slechts één functionalistisch product te vinden dat<br />
rond is. Het asymmetrische van deze negatieve benadering ligt hem in<br />
het feit dat we door steeds meer aannames als niet waar te falsifiëren,<br />
we in principe toch nog steeds iets dichter bij een set van wetenschappelijke<br />
theorieën kunnen komen die wel als waar aangenomen kan<br />
worden. Er staat met opzet steeds dichter bij, want we zullen volgens<br />
deze wetenschappelijke opvatting nooit met zekerheid kunnen zeggen<br />
dat we het laatste stadium bereikt hebben. Iedere volgende set van<br />
theoriën is als het ware ‘waarder’ dan de vorige en in die zin voorlopig<br />
waar. Men kan immers de overblijvende, ongefalsifiëerde set van theoriën<br />
per definitie niet bewijzen.<br />
Vanuit hedendaags perspectief ontpopt Popper zich met deze negatieve<br />
methode van wetenschappelijke vooruitgang als de wetenschapsfilosoof<br />
van de modernisten bij uitstek 9 . Door immers alles wat niet functioneel<br />
is af te wijzen (te falsifiëren), hoopten de modernisten een steeds<br />
beter product te ontwerpen. Dit principe is ook bekend geworden als<br />
de ontwerpvariant van het wetenschapsfilosofische beginsel Ockham’s<br />
Razor 10 : alles wat niet te maken heeft met het functioneren van het<br />
product, snijden we eraf.<br />
Thomas Kuhn (1996) echter, heeft in 1962 met zijn publicatie The Structure<br />
of Scientific Revolutions, aangetoond dat de verzameling van wetenschappers<br />
doorgaans helemaal niet bezig is om steeds de eigen theorieën<br />
te ontkrachten en daarmee verder te ontwikkelen, maar eerder geneigd<br />
is precies het tegenovergestelde te doen. Men werkt binnen de eigen<br />
vertrouwde context, waarbij elke kennis die niet strookt met de set van<br />
41
Change language